งดงามเหลือเกิน...ยิ่งดูยิ่งคิดถึง!! ชมภาพจิตรกรรมฝาผนัง ประวัติศาสตร์ของ"พระมหากษัตริย์แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์" ณ "พระพุทธรัตนสถาน"

        พระพุทธรัตนสถาน   ตั้งอยู่ในเขตพระราชฐานชั้นกลางของพระบรมมหาราชวังพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  รัชกาลที่ ๔ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเพื่อประดิษฐานพระพุทธบุษยรัตนจักรพรรดิพิมลมณีมัย  ซึ่งเป็นพระพุทธรูปแก้วผลึกขาว  น้ำใสบริสุทธิ์ที่ช่างเรียกว่า เพชรน้ำค้างหรือบุษย์น้ำขาว  ซึ่งได้อัญเชิญมาจากนครจำปาศักดิ์ เมื่อครั้งรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  รัชกาลที่  ๒   เดิมประดิษฐาน  ณ พระที่นั่งไพศาลทักษิณ

            สิ่งก่อสร้างที่ปรากฏอยู่ ณ พระพุทธรัตนสถานปัจจุบัน  ได้แก่  พระอุโบสถ  หอระฆัง  ศาลาโถง  ๒  หลัง  และเสาโคมประทีป

          ภายในพระอุโบสถพระพุทธรัตนสถาน ด้านในสุดเป็นฐานชุกชีทำด้วยงาช้างแกะสลักโดยช่างจีน  รองรับบุษบกย่อมุมไม้สิบสอง  เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธบุษยรัตนจักรพรรดิพิมลมณีมัย  เพดานเป็นไม้จำหลักลวดลาย  รวมทั้งดาวเพดานปิดทองประดับกระจกโดยฝีมือช่างชาวจีน  โดยพื้นเพดานของห้องทั้งหมด ๕ ห้อง  คั่นด้วยขื่อลงรักปิดทองประดับกระจกเช่นเดียวกัน ภาพจิตรกรรมฝาผนังแบ่งเป็นสองตอนคือ  พื้นที่เหนือช่องพระบัญชรตอนบนเป็นภาพจิตรกรรมเกี่ยวกับประวัติของพระพุทธบุษยรัตน์เขียนขึ้นในรัชกาลที่ ๔  และพื้นที่ตอนล่างระหว่างช่องพระบัญชรเป็นภาพเกี่ยวกับพระราชประวัติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชภูมิพลอดุลยเดชที่เขียนขึ้นในพุทธศักราช  ๒๕๐๔

(ภาพ : พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พระราชทานพระบรมราชวินิจฉัยและพระบรมราชาธิบายแบบภาพร่างจิตรกรรมพระพุทธรัตนสถาน เมื่อคณะศิลปินของกรมศิลปากรเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ครั้งที่ ๑ ณ พระตำหนักเปี่ยมสุข วังไกลกังวล อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ วันพฤหัสบดีที่ ๕ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๔๓)

          พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กรมศิลปากรวาดจิตรกรรมแบบไทยประเพณีตามแนวพระราชดำริ บนฝาผนังของพระพุทธรัตนสถานในพระบรมมหาราชวัง การนี้สืบมาจากเมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช  เสด็จพระราชดำเนินไปในงานสมโภช  วัดเฉลิมพระเกียรติวรวิหาร  จังหวัดนนทบุรี  เมื่อวันที่ ๑๒  มกราคม  พุทธศักราช    ได้ทอดพระเนตร ลายดอกพุ่มข้าวบิณฑ์บนจิตรกรรมฝาผนังทั้ง ๔ ด้าน   ทรงทราบว่ากรมศิลปากร สามารถคัดลอก และอนุรักษ์ของเดิมไว้ได้    เคลื่อนย้ายถอดลอกเฉพาะภาพจิตรกรรมฝาผนังด้วยวิธีการอนุรักษ์ทั้งผืนเป็นแผ่นใหญ่จากผนังด้านหน้าย้ายไปผนังด้านหลังของพระพุทธปฏิมาประธาน   ส่วนผนังด้านอื่นเขียนขึ้นใหม่

 

(ภาพ : ภาพพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว)

          พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมีพระราชดำรัสในครั้งนั้นว่า ถ้าสามารถทำเช่นนี้ได้ ขอให้กรมศิลปากรไปลอกจิตรกรรมฝาผนังในพระพุทธรัตนสถานที่เขียนเมื่อพุทธศักราช ๒๕๐๔ ออก เพื่ออนุรักษ์ไว้และติดตั้งในที่เหมาะสม  แล้วเขียนใหม่ให้มีลักษณะศิลปกรรมสอดคล้องกับภาพจิตรกรรมตอนบน เช่น น้ำ ก็ให้เป็นละลอกแบบช่างโบราณเขียน  เรือก็ให้มีธงทิวปัก  หรือจะเขียนพระราชประวัติก็ให้มีลักษณะเหมือนจริง  ฉลองพระองค์สวมอย่างเช่นที่ทรงในปัจจุบัน แต่ให้เป็นสองมิติตามลักษณะภาพไทย

(ภาพ : พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๘ และรัชกาลที่ ๙ พร้อมด้วยสมเด็จพระบรมราชชนนีศรีสังวาลย์)

           กรมศิลปากรได้น้อมรับพระราชกระแสมาดำเนินการ  เริ่มงานตั้งแต่พุทธศักราช  ๒๕๔๖ – ๒๕๔๗  โดยได้รับพระราชทานแนวทางการดำเนินงาน  และพระบรมราชวินิจฉัยในเรื่องต่าง ๆ เป็นลำดับจนงานแล้วเสร็จ แสดงถึงพระอัจฉริยภาพอย่างสูงด้านจิตรกรรม  ตลอดจนพระราชประสงค์ที่จะรักษาแบบแผนดั้งเดิมและข้อมูลทางประวัติศาสตร์ให้ถูกต้องอันเป็นคุณูปการอย่างยิ่ง

(ภาพ : พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๘ และรัชกาลที่ ๙ เสด็จเยี่ยมราษฎรชาวจีนบริเวณสำเพ็ง จิตรกรรมช่องที่ ๖)

    พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมีพระราชกระแสรับสั่งให้กรมศิลปากร  ธำรงรักษาแบบอย่างการเขียนของช่างโบราณ ทั้งในลักษณะของศิลปกรรมและการใช้สี  ให้คำนึงถึงเนื้อหาสาระของประวัติศาสตร์แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์  โดยให้เน้นเหตุการณ์สำคัญแต่ละรัชกาลที่จะเขียน  ณ พระพุทธรัตนสถาน  เช่นการฉลองพระนคร  ๑๕๐  ปี ในรัชกาลที่  ๗  และการสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์  ๒๐๐ ปี เป็นต้น  นอกจากนี้ยังมีพระราชกระแสรับสั่งให้ช่างระมัดระวังในรายละเอียดอื่นๆอีกคือ

 

          “รูปฝาผนังแบบเดิมเป็นคลาสสิค  จะไม่เขียนรายละเอียดตามหน้าคน  เขียนใหม่ต้องทำเหมือนจริง ( Stylized ) เป็นจิตรกรรมสมัยใหม่  ๒  มิติ  มีการตัดเส้น”

 

          “เรื่องเสื้อผ้าก็เป็นปัญหา  แต่ถ้าในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกก็ไม่เป็นไร  เป็นไปตามจริง”

 

          “อย่างการเขียนน้ำ  ให้เป็นแบบจิตรกรรมประเพณี”

 

 

จินต์จุฑา สำนักข่าวทีนิวส์รายงาน

ขอขอบคุณข้อมูลจาก : กรมศิลปากร