เปิดที่มา..พระสถูปเจดีย์บน "เรือสำเภา" แห่งเดียวในโลก!! ความหมายอันยิ่งใหญ่ลึกซึ้งที่ซ่อนอยู่ในเรือสำเภา ดั่งความในพระราชหฤทัย รัชกาลที่ ๓

                เรือสำเภาหรือพระสำเภาพระเจดีย์ลำที่ว่า ตั้งอยู่ในวัดยานนาวา แต่เดิมชื่อ วัดคอกควาย เป็นวัดเก่าแก่สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยอยุธยาตอนกลาง แต่ไม่ปรากฏนามผู้สร้าง ต่อมาในสมัยกรุงธนบุรี (ประมาณปีพุทธศักราช ๒๓๑๙) พระบาทสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช หรือพระเจ้ากรุงธนบุรี ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามใหม่ว่า "วัดคอกกระบือ"

                พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้สร้างพระเจดีย์รูปสำเภาขึ้นที่วัดคอกกระบือ แล้วพระราชทานนามใหม่ว่า วัดยานนาวา การสร้างเรือสำเภาจำลองขึ้นมานั้น เป็นพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ ที่พระองค์ต้องการจะสร้างพระสถูปเจดีย์ขึ้นที่วัดนี้ เพื่อเป็นอนุสรณ์ในการที่พระองค์ทรงใช้เรือสำเภาขนส่งสินค้าไปทำมาค้าขายถึงเมืองจีนและประเทศต่างๆ นับว่าเป็นสายพระเนตรอันยาวไกลของพระองค์ท่านที่ทรงมีพระราชดำริว่า ต่อไปในภายหน้าคนรุ่นหลังอาจไม่รู้จักเรือสำเภาจีนก็เป็นได้ เนื่องจากเรือยนต์แบบที่เรียกว่าเรือกำปั่นเข้ามาในสยามมาก และเรือสำเภาซึ่งกำลังจะหมดไปจากเมืองไทย
 

                ประกอบกับพระองค์ทรงรำลึกใน "พระธรรมเวสสันดรชาดก" ตอนที่พระเวสสันดรทรงตรัสเรียกกัณหาและชาลีให้อุทิศตน เพื่อร่วมกับพระบิดาสร้างมหากุศล อันจักเป็นเสมือนเรือสำเภาใหญ่พามนุษย์ชาติข้ามโอฆะสงสารไปสู่พระนิพพาน จากพระราชประสงค์นี้เอง จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระสถูปเจดีย์แบบใหม่ขึ้น เป็นสำเภาจีนมีพระเจดีย์ ๒ องค์อยู่บนเรือ พร้อมกับทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ราชทานนามจากวัดคอกกระบือเป็น "วัดญาณนาวาราม" มีความหมายว่า "ญาณอันเป็นพาหนะดุจดั่งสำเภาข้ามโอฆะสงสาร" ต่อมาภายหลังชื่อจึงได้เปลี่ยนมาเป็น "วัดยานนาวา" ที่มีความหมายใกล้เคียงกับชื่อเดิมคือ "วัดอันมีพาหนะดุจสำเภาในการที่จะนำพาเวไนยสัตว์ให้ข้ามพ้นโอฆะสงสาร" ปัจจุบัน เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ

            สำเภายานนาวา มีความยาววัดจากหงอนข้างบนถึงท้ายบาหลี (ห้องขนาดเล็กท้ายเรือสำเภา) ๒๑ วา ๒ ศอก ความยาวส่วนล่างวัดที่พื้นดิน ๑๘ วา ๑ ศอกเศษ ความกว้างตอนกลางลำเรือ ๔ วา ๓ ศอก ความสูงตอนกลางลำเรือ ๒ วา ๓ ศอก นอกจากนี้ยังมีพระเจดีย์องค์ใหญ่และเล็กอยู่ในลำสำเภารวม ๒ องค์ ที่ห้องบาหลีมีรูปหล่อของพระเวสสันดรกับพระกัญหาชาลีประดิษฐานอยู่ อันเนื่องมาจากเนื้อความในมหาชาติคำหลวง ที่พระเวสสันดรโน้มน้าวใจพระโอรสธิดาให้อุทิศตนร่วมกับพระบิดาสร้างมหากุศล เสมือนเรือสำเภาใหญ่พามนุษยชาติข้ามโอฆสงสารไปสู่พระนิพพาน

 

 

ที่มาจาก : เพจ ชมรมประวัติศาสตร์สยาม