น้อยคนจะรู้!! ตราสัญลักษณ์ที่ติดข้างรถไฟคือตราอะไร..?! เปิดที่มา..ตราจารึกพระนาม บุรฉัตร สัญลักษณ์ที่รถจักรดีเซลไฟฟ้าต้องมีทุกคัน !!

              น้อมรำลึก ๑๔ กันยายน วันค้ลายวันสิ้นพระชนม์ของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุรฉัตรไชยากร กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน พระองค์ทรงเป็นพระบิดาแห่งกิจการวิทยุกระจายเสียงไทย พระบิดาแห่งการรถไฟไทยพระบิดาแห่งการท่องเที่ยวไทย และ พระบิดาแห่งโรตารีไทย สำหรับพระกรณียกิจที่โดดเด่นของพระองค์นั้นก็คือ กิจการการรถไฟ และนอกจากนี้น้อยคนที่จะสังเกตว่ามี "ตราบุรฉัตร" ติดข้างรถจักรดีเซลไฟฟ้าทุกคัน

              กิจการรถไฟไทยเริ่มเกิดขึ้นตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๕ มีการก่อตั้งกรมรถไฟขึ้นในปี พ.ศ. ๒๔๓๓ และมีเส้นทางรถไฟสายแรกจากกรุงเทพฯ-นครราชสีมา เริ่มเปิดเดินรถได้บางช่วงตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๔๓๙ หลังจากนั้นได้มีการสร้างทางรถไฟเพิ่มเติมอีกหลายสาย รวมทั้งมีการพัฒนากิจการรถไฟเพิ่มเติมขึ้นหลายอย่าง สิ่งหนึ่งคือการจัดหาหัวรถจักรดีเซลมาใช้แทนหัวรถจักรไอน้ำ ในยุคที่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุรฉัตรไชยากร กรมพระกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน ดำรงตำแหน่งเป็นผู้บัญชาการกรมรถไฟหลวง โดยได้จัดซื้อหัวรถจักรจากประเทศสวิตเซอร์แลนด์มาใช้เป็นครั้งแรกในปี พ.ศ. ๒๔๗๑ จำนวน ๒ คัน คือ หัวรถจักรหมายเลข ๒๑ และหมายเลข ๒๒ โดยมีกำลัง ๑๘๐ แรงม้า เนื่องจากพระองค์ทรงเห็นว่า รถจักรไอน้ำลากจูงขบวนรถไม่สะดวก และไม่ประหยัด อีกทั้งลูกไฟที่กระจายออกมาเป็นอันตรายต่อผู้โดยสาร และอาจทำให้เกิดไฟไหม้ไม้หมอนอีกด้วย ซึ่งรถจักรดีเซลทั้งสองคันดังกล่าว เป็นรถจักรดีเซลคันแรกในทวีปเอเชีย และถือว่าประเทศไทยนำรถจักรดีเซลเข้ามาใช้งานเป็นประเทศแรกในทวีปเอเชียด้วย

 

              ต่อมา งานฉลองกรมรถไฟหลวงครบ ๕๐ ปี ซึ่งตรงกับปี พ.ศ. ๒๔๙๐ ข้าราชการกรมรถไฟหลวง คือการรถไฟแห่งประเทศไทยปัจจุบัน ได้มีการจัดสร้างตราวงกลมจารึกพระนาม "บุรฉัตร" ทำด้วยบรอนซ์ลงสีน้ำหมาก ติดไว้ด้านข้างรถจักรดีเซลทุกคัน ลงสีน้ำหมาก สำหรับติดไว้ด้านข้างรถจักรดีเซลไฟฟ้าทุกคัน รถจักรดีเซลที่ได้ติดตราบุรฉัตรคันแรก คือ รถจักรดีเซลไฟฟ้าซูลเลอร์ รุ่น ๗๓๕ แรงม้า หมายเลข ๖๕๑ แต่ต่อมากลุ่มมิจฉาชีพได้ขโมยตราบุรฉัตรไปขาย ทำให้กรมรถไฟต้องเปลี่ยนวัสดุเป็นเหล็กหล่อแทน เพื่อป้องกันการขโมย และในปัจจุบัน มีรถจักรดีเซลไฟฟ้าบางคันได้เปลี่ยนมาใช้ตราบุรฉัตรที่ลงด้วยสีทองแล้ว และในภายหลังได้มีรถจักรบางคันลงตราบุรฉัตรที่ลงด้วยสีทองแดงด้วย เพื่อเป็นการรำลึกถึงพระองค์เจ้าบุรฉัตรไชยากรที่นำหัวรถจักรดีเซลมาใช้เป็นครั้งแรกในประเทศไทย โดยตราบุรฉัตรจะติดข้างรถจักรดีเซลไฟฟ้าทุกคัน

                

                 ต่อมาพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ยุบรวมกรมทางไปขึ้นกับกรมรถไฟหลวง โดยให้พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าบุรฉัตรไชยากร กรมขุนกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน ทรงรับผิดชอบงานสร้างถนนและสะพานทั่วประเทศ เช่น สะพานกษัตริย์ศึก เป็นสะพานลอยข้ามทางรถไฟแห่งแรก และสะพานรัษฎาภิเศก จังหวัดลำปาง สะพานพุทธ สะพานพระราม ๖

 

                  ในปี พ.ศ. ๒๔๖๔ ขณะทรงดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการกรมรถไฟหลวง ได้ทรงริเริ่มนำเอาเครื่องเจาะมาทำการเจาะสำรวจหาน้ำมันดิบ ในบริเวณที่มีผู้พบน้ำมันดิบไหลขึ้นมาบนผิวดินที่บ่อหลวง อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ ทรงว่าจ้างนักธรณีวิทยาชาวอเมริกันเข้ามาสำรวจทางธรณีวิทยา เพื่อค้นหาน้ำมันดิบและถ่านหินในประเทศไทย

 

 

ขอบคุณข้อมูลจาก : http://www.muangboranjournal.com (เมืองโบราณ)

                           https://th.wikipedia.org/wiki/ตราบุรฉัตร

                           https://th.wikipedia.org/.../พระเจ้าบรมวงศ์เธอ_พระองค์เจ้าบุรฉัตรไชยากร_กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน