ไขข้อสงสัย!! จากบทสัมภาษณ์ "หลวงพ่อเปิ่น" เกี่ยวกับพิธีไหว้ครูและอาการ "ของขึ้น" คืออะไร?!

บทสัมภาษณ์จากการถอดเทปเสียงหลวงพ่อเปิ่น ฐิตคุโณ เมื่อวันพุธที่ ๒๔ กรกฎาคม ๒๕๕๖ เวลา ๑๔.๕๓ น.

ผู้สัมภาษณ์: พิธีไหว้ครูเนี่ยะ ที่จัดขึ้นทุกปีเนี่ยะครับ มีความเป็นมายังไง?

หลวงพ่อเปิ่น: "มันก็ต้องถึงครั้งโบราณหน่ะ เป็นมาเนื่องๆ ติดต่อ เรื่อยๆ ต้อง..ทุกปีต้องไหว้ครู ไม่ไหว้ก็..มันก็เป็นไอ้โน่นเป็นไอ้นี่ ปวดหัวตัวร้อนไป เอ่อ..ต้องมีไหว้ครู ทุกปีต้องไหว้ครู สักไปมากๆ ก็ทำให้..โบราณเค้าว่ามันร้อน ร้อนวิชาไป ต้องกราบไหว้บูชาครูบาอาจารย์ ปีๆ นึง"

ผู้สัมภาษณ์: เพื่อจะได้เย็นขึ้นใช่ไหมครับ?

หลวงพ่อเปิ่น: "เออ..มันมีเรื่องว่า ตั้งแต่โบราณ เออ..เค้ากำหนดให้..ให้ไหว้ครู ให้ครอบ ใช่มั๊ย จะได้ให้ลูกศิษย์ลูกหามันได้สงบ ไอ้ที่ร้อนหน่ะมันไม่ได้ไป ไปทางไหนหล่ะ อยู่ในขอบเขต ขอบเขตตัวเอง ก็บางคนมันร้อน สักไปมากๆ บางคนมันร้อนไป ไม่อยู่บ้านอยู่ช่อง เออ..ร้อน ว่างมันก็ไปเที่ยวส่ง บางครั้งมันเข้าไม่ได้หรอก เพราะว่ามัน..มันร้อน..เออ"

ผู้สัมภาษณ์: ขณะที่ทำพิธีไหว้ครูเนี่ยะครับหลวงพ่อ บางคนเค้าทำไมมีอาการของขึ้น?

หลวงพ่อเปิ่น: "มันขึ้น มันสุดแท้แต่ว่าใจมัน ใจมันอ่อนก็ขึ้นง่าย ใจมันแข็งก็ไม่ค่อยขึ้น บางทีหนาวๆ ร้อนๆ ใจอ่อนก็ขึ้นง่าย ยิ่งคนที่เชื่อมั่นมันก็ขึ้นง่าย โดดโผงผางๆๆ ไป ไอ้ที่ว่าใจแข็งๆ ก็ไม่ค่อยขึ้น มันจะให้ขึ้นไปทุกคนไม่ได้หรอก บางทีก็หนาวๆ ร้อนๆ ขนลุกซู่ซ่าๆ"

อาการ "ของขึ้น" คืออะไร?

อาการของขึ้นเป็นผลของการที่จิตตั้งมั่นศรัทธาในรอยสัก และครูบาอาจารย์ผู้ประสิทธิ์ประสาทวิชา ฯลฯ ที่แสดงออกมาในขณะที่จิตเกิดอารมณ์ "ปีติ" หรือความอิ่มเอิบใจ ซึ่ง "ปีติ" จำแนกได้ดังนี้

- ขุททกาปีติ คือ ปีติเล็กน้อย พอขนชูชันน้ำตาไหล

- ขณิกาปีติ คือ ปีติชั่วขณะ ทำให้รู้สึกแปลบๆเป็นขณะๆ ดุจฟ้าแลบ

- โอกกันติกาปีติ คือ ปีติเป็นระลอก หรือปีติเป็นพักๆ ทำให้รู้สึกซู่ลงมาๆ ในกายดุจคลื่นซัดต้องฝั่ง

- อุพเพคาปีติ หรือ อุพเพงคาปีติ คือ ปีติโลดลอย เป็นอย่างแรง ให้รู้สึกใจฟู แสดงอาการหรือทำการบางอย่างโดยมิได้ตั้งใจ เช่น เปล่งอุทาน เป็นต้น หรือให้รู้สึกตัวเบา เหมือนลอยขึ้นไปในอากาศ

- ผรณาปีติ คือ ปีติซาบซ่าน ให้รู้สึกเย็นซ่านเอิบอาบไปทั่วสรรพางค์
(ขุททกาปีติและขณิกาปีติสามารถเข้าถึงได้ด้วยศรัทธา
โอกกันติกาปีตินั้นถ้ามีมากย่อมทำอุปจารสมาธิให้เกิดขึ้น
อุพเพคาปีติที่ยึดติดกับดวงกสิณ ทำให้ทั้งกุศลและอกุศลเกิดขึ้น
ผรณาปีติบุคคลทำให้เกิดขึ้นในสภาวะแห่ง อัปปนาสมาธิ)

ในคัมภีร์วิมุตติมรรค ได้จำแนกเหตุแห่งการเกิดปีติไว้ ๖ ประการ คือ

๑.ปีติเกิดจากราคะ คือเกิดจากความอิ่มใจ เพราะความชอบ หลงใหล และความอิ่มใจที่ประกอบด้วยกิเลส

๒.ปีติเกิดจากศรัทธา คือเกิดจากความอิ่มใจของบุคคลผู้มีศรัทธาอย่างแรงกล้า

๓.ปีติเกิดจากความไม่ดื้อด้าน คือเกิดจากความอิ่มใจอย่างยิ่งของคนดี มีใจบริสุทธิ์

๔.ปีติเกิดจากวิเวก คือเกิดจากความอิ่มใจของผู้เข้าปฐมฌาน

๕.ปีติเกิดจากสมาธิ คือเกิดจากความอิ่มใจของผู้เข้าทุติยฌาน

๖.ปีติเกิดจากโพชฌงค์ คือเกิดจากความอิ่มใจที่เกิดจากการดำเนินตามโลกุตตรมรรค ในทุติยฌาน

สรุป - ดังนั้น อาการของขึ้น กล่าวได้ว่าส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากสมาธิ (ความตั้งมั่นแห่งจิต) ที่เกิดจากความศรัทธา ทำให้อารมณ์ของจิตเข้าสู่ "ปีติ" นั่นเอง

ขอบคุณข้อมูลจากเฟซบุ๊ก วัดบางพระ จ.นครปฐม (หลวงพ่อเปิ่น) / http://www.bp.or.th