ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ติดตามข่าวสารได้ที่ www.tnews.co.th

 

                ความปรารถนาในพระโพธิญาณของพระเจ้าตากสินมหาราช เป็นที่ปรากฏให้พวกเราได้เห็น ยกตัวอย่างเช่น เมื่อครั้งเสร็จศึกอะแวหวุ่นกี้ปี ๒๓๑๙ ก็ได้ทรงโปรดให้มีงานบุญใหม่พระราชพิธีบังสุกุลพระอัฐิของพระมารดา พระเจ้าตากฯ ก็ทรงอธิษฐานว่า

“เดชะผลทานบูชานี้ ขอจงยังพระลักขณะ พระปิติทั้ง๕ จงบังเกิดแก่ข้าพเจ้า และอย่าได้อันตรธาน และพระธรรมซึ่งยังมิได้บังเกิดขึ้น ขอจงบังเกิดภิญโญภาพยิ่งๆ ขึ้น อนึ่งขอจงเป็นปัจจัยแก่พระบรมภิเษกสมโพธิญาณในอนาคตกาลภายภาคหน้า”

 

 

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

 

          ซึ่งความจริงสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีมิใช่พระมหากษัตริย์สยามพระองค์แรกและพระองค์เดียวที่มีความปรารถนาในพระโพธิญาณ เช่นเดียวกับ พระมหาธรรมราชาลิไท แห่งกรุงสุโขทัย (ผู้รจนาคัมภีร์ไตรภูมิพระร่วง) และแน่นอนว่าในรัชสมัยแห่งพระเจ้ากรุงธนบุรี ก็ได้มีการจัดทำ “สมุดภาพไตรภูมิ” เช่นเดียวกัน

 

 

 

               สมุดภาพไตรภูมิสมัยธนบุรี ฉบับกรุงเบอร์ลิน จัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์วัฒนธรรมเอเชีย (Museum für Asiatische Kunst) ในกรุงเบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี

               สมุดภาพไตรภูมิบุราณ ฉบับกรุงธนบุรีเล่มนี้ นับได้ว่าเป็นสมุดภาพไตรภูมิขนาดใหญ่เล่มหนึ่งของเมืองไทย ด้วยหากคลี่ออกไป ก็จะมีความยาวถึง ๓๔.๗๒ เมตร เขียนภาพสีอย่างวิจิตรบรรจงลงในหน้ากระดาษสมุดทั้งสองด้าน หลายสิบภาพที่ปรากฏอยู่ในสมุดภาพไตรภูมิฉบับนี้ มีความงดงามน่าชมเป็นอย่างยิ่ง ยากที่จะหาสมุดภาพไตรภูมิฉบับอื่นใด ให้ยอดเยี่ยมยิ่งไปกว่านี้ได้

 

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

 

                 ในการเขียน " สมุดภาพไตรภูมิ " ครั้งนั้น สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีได้โปรดให้ดำเนินการจัดทำกันอย่างประณีตพิถีพิถันกวดขันกันเป็นพิเศษ รวมความว่า พระราชประสงค์ในการจัดทำสมุดภาพไตรภูมิบุราณฉบับนี้ ก็เพื่อให้มหาชนทั้งหลายได้มีความเข้าใจในเรื่องนรกสวรรค์ได้ถูกต้องตรงตามพระบาลี แล้วจะได้พากันตั้งหน้าประกอบแต่กรรมดีละเว้นกรรมชั่ว ต้องด้วยคำสั่งสอนของพระพุทธศาสนาสืบไป

 

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

 

              สมุดภาพไตรภูมิทำนองเดียวกันนี้ ที่ได้โปรดให้สร้างขึ้นในรัชสมัยของพระองค์นั้นมีอยู่ถึง ๒ ฉบับด้วยกัน อีกฉบับหนึ่งขณะนี้เก็บรักษาอยู่ในพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติกรุงเบอร์ลิน ประเทศเยอรมันตะวันตก ซึ่งได้ซื้อไปจากเมืองไทย ตั้งแต่เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๓๖ สมุดภาพไตรภูมิทั้งสองฉบับนี้ เป็นเครื่องชี้ให้เห็นได้อย่างเด่นชัด ว่าสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีนั้น              นอกจากจะทรงเป็นพระผู้กู้ชาติกู้เอกราชให้แก่บ้านเมืองเราแล้ว ยังทรงเป็นผู้กอบกู้การช่างศิลปกรรม กู้พระศาสนาและจริยธรรมของชนในชาติอีกด้วย (เสทื้อน ศุภโสภณ , ๒๕๒๗ : ๖-๗, ๙๓-๙๔)

 

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

 

กรมพระยาดำรงราชานุภาพ  ได้กล่าวถึง สมุดภาพไตรภูมิสมัยธนบุรี ฉบับกรุงเบอร์ลิน  นี้ไว้ใน พระนิพนธ์ “สาส์นสมเด็จ”ของท่าน ว่า..

"....เมื่อไปถึงเมืองเบอร์ลิน หม่อมฉันให้ถามที่หอสมุดสำหรับเมืองเช่นนั้นอีก พวกเยอรมันก็รับด้วยความยินดีขอบใจ และจัดห้องให้ตรวจเช่นเดียวกับที่เมืองอังกฤษ แต่ตรวจกันวันเดียวก็เสร็จ เพราะหนังสือไตรปิฎกที่เจ้าปิยะว่า เยอรมันได้ซื้อไปราคา ๑,๐๐๐ บาท เขาก็เอามาอวด เขายกย่องเป็นยอดสมุดหนังสือไทยที่เขามี แต่ประหลาดใจที่ไม่พบหนังสือเรื่องซึ่งไม่มีฉบับในเมืองไทย แม้หนังสือไตรภูมิที่ว่านั้นก็เป็นหนังสือฉบับหลวงครั้งกรุงธนบุรี มีบานแผนกและฝีมือเขียนรูปภาพเหมือนอย่างหนังสือไตรภูมิฉบับที่คุณท้าววรจันทร์ ทูลเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง เมื่อตั้งหอพุทธศาสนสังคหะหมดทุกอย่าง คือฝีมือเดียวกันทั้ง ๒ เล่ม แต่ผิดกันเป็นน่าสังเกตอย่างหนึ่ง ด้วยฉบับที่เยอรมันได้ไปในปกกระดาษของเดิมยังอยู่บริบูรณ์ แต่ฉบับที่คุณท้าววรจันทร์ถวายนั้นใบปกเป็นรอยลอกชั้นนอกออกทั้ง ๒ ข้าง น่าสันนิษฐานว่าฉบับคุณท้าววรจันทร์เดิมเห็นจะมีใบปกประดับมุกเป็นตัว “ฉบับหลวง” ฉบับที่เยอรมันได้ไปทำแต่ใบปกกระดาษมาแต่เดิม น่าจะเป็นฉบับรองทรง...."

 

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

 

 

 

 

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!! ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!! ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!! ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!! ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!! ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

อสูรกาย

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

นรกภูมิ

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!! ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!! ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!! ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

มหานครนิพพาน

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!! ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!! ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!! ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!! ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

พระอริยบุคคล 8 จำพวก ได้แก่ พระอรหัตตมรรค พระอรหัตตผล พระอนาคามิมรรค พระอนาครมิผล

พระสกทาคามิมรรค พระสกทาคามิผล พระโสดาปัตติมรรค พระโสดาปัตติผล

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

มารผจญ

ฮือฮา..หาชมได้ยาก!! "สมุดภาพไตรภูมิสมัยกรุงธนบุรี" จากพระราชศรัทธา "พระเจ้าตากสินฯ" อีกหนึ่งพระราชภารกิจบนเส้นทางแห่งพระโพธิญาณ!!

เจ้าชายสิทธัตถะเสด็จประพาสอุทยานเห็นเทวฑูต ทั้ง ๔

 

 

 

 

ขอบคุณข้อมูลจาก  : http://3king.lib.kmutt.ac.th/KingTarksinCD/chapter13/page20.html สมุดภาพไตรภูมิสมัยธนบุรี ฉบับกรุงเบอร์ลิน จัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์วัฒนธรรมเอเชีย (Museum für Asiatische Kunst) ในกรุงเบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี ภาพจาก : (Deutsche Digitale Bibliothek) https://www.deutsche-digitale-bibliothek.de/item/CZY2WFMZSOO37EEEDMG4X2SKZFZSSG4K?query=Bilderhandschrift+Traiphum&isThumbnailFiltered=true&rows=20&offset=0&viewType=list&firstHit=CZY2WFMZSOO37EEEDMG4X2SKZFZSSG4K&lastHit=lasthit&hitNumber=1

หนังสือ ธรรมะของพระเจ้าตาก โดย เวทิน ชาติกุล

นิทรรศการพลังแผ่นดิน อัศจรรย์งานศิลป์ แผ่นดินสยาม https://www.facebook.com/Signnagas