สืบสานมรดกชุมชน!! ตากจัด"วันฮีตเก่า ฮอยเดิม คนเมืองแม่ป๊ะ"พบของหาดูหาชิมได้ยากเพียบ

เมื่อวันที่ 7 เมษายน 2560 ที่วัดเวฬุวัน ตำบลแม่ปะ อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก ชาวบ้านตำบลแม่ปะ 11 ตำบล กว่า 500 คน ร่วมกับองค์การบริหารส่วนตำบลแม่ปะ นำโดยนายมานพ ยะเขียว นายกองค์การบริหารส่วนตำบลแม่ปะ ร่วมกันจัดงานสืบสานประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่น "วันฮีตเก่า ฮอยเดิม คนเมืองแม่ป๊ะ" เพื่อส่งเสริมอนุรักษ์ภูมิปัญญาขนมธรรมเนียมประเพณีท้องถิ่น ที่สืบทอดกันมากว่า 100 ปี ให้คงอยู่ต่อไปสู่เด็ก ๆ และเยาวชนในอนาคต โดยมีนายเจริญฤทธิ์ สงวนสัตย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดตาก เป็นประธานเชิญตุงมงคลเปิดงาน พร้อมด้วยนักเรียนจากโรงเรียนผู้สูงอายุเมืองแม่ปะ เด็กนักเรียนและเยาวชนจากโรงเรียนในเขตตำบลแม่ปะ และชาวบ้านจำนวนแม่ปะ เข้าร่วมงานเป็นจำนวนมาก

โดยภายในงานได้จัดเป็นซุ้มต่าง ๆ สำหรับแต่ละหมู่บ้านได้นำอาหารพื้นเมืองมาสาธิตวิธีทำ และแจกจ่ายให้กับประชาชนที่มาร่วมงานได้รับประทานฟรี โดยในซุ้มที่ประชาชนให้ความสนใจมากที่สุดคือซุ้มที่ได้สาธิตวิธีทำข้าวแคบ ขนมกินเล่นประจำท้องถิ่นในเทศกาลปีใหม่เมือง เทศกาลที่สำคัญต่อชาวล้านนา เพราะเป็นช่วงเวลาสำคัญที่ทุกคนจะได้กลับบ้าน ไปดำหัวผู้เฒ่าผู้แก่ เป็นโอกาสที่ญาติพี่น้องทุกคนจะได้กลับมาพบกัน หลังจากที่แยกย้ายไปเรียน ไปทำงาน ต่างถิ่นตลอดทั้งปี   ข้าวแคบ ซึ่งนับว่าเป็น ขนมประจำเทศกาลเลยก็ว่าได้ ในอดีตนั้นการทำข้าวควบ ข้าวแคบนั้นจะทำกันได้เฉพาะ ในช่วงฤดูร้อนเท่านั้นเอง แต่หลังจากเทศกาลปีใหม่เมืองแล้ว แต่ละบ้านก็จะมีข้าวควบ ข้าวแคบ เก็บไว้มากมาย สามารถนำมาภิงไฟหรือนำมาทอดในน้ำมันก็ได้ ซึ่งข้าวควบ ข้าวแคบนั้น สามารถเก็บไว้ได้นานเป็นปีเลยทีเดียว การทำข้าวแคบ ในอดีตนั้นจะต้องแช่ข้าวเหนียวไว้แล้วซาวน้ำ ก่อนจะนำมาโม่ด้วย เครื่องโม่แป้งจนได้แป้ง ข้าวเหนียวเรียกว่า “ข้าว แป้ง” จะมีลักษณะแป้งที่ มีความหยาบอยู่บ้าง ไม่ละเอียดมากจนเกินไป เหมือนแป้งข้าวเหนียว ที่บรรจุถุงขายในปัจจุบัน  บางคนอาจจะใช้วิธีตำ ด้วยครกมอง หรือครก กระเดื่องก็ได้ วัสดุอุปกรณ์ใน การทำข้าวแคบในอดีต นั้นค่อนข้างยุ่งยาก เพราะต้องเตรียมหม้อที่ใช้ใน การทำข้าวแคบขึ้นมาโดยเฉพาะ โดยจะต้องขึงผ้าขาวบางไว้ให้ตึง ต้องเหลาไม้ไผ่ทำเป็นไม้ช้อนข้าวแคบ เตรียมเปลือกไม้งิ้วมาแช่น้ำเพื่อใช้เช็ดผ้าที่ขึงเหนือหม้อนึ่งและเช็ดเศษ ข้าวแคบที่ติดไม้ช้อนออก นอกจากนั้นยังจะต้องเตรียมไพคาหรือแผ่นคาที่ถักไว้เป็นแผ่นใหญ่ ไว้รองข้าวแคบอีกด้วย

นายมานพ ยะเขียว นายกองค์การบริหารส่วนตำบลแม่ปะ เปิดเผยว่า จากวิถีชีวิตของคนท้องถิ่นในตำบลแม่ปะ ได้ทำให้เกิดการส่งเสริม การพัฒนาพื้นที่ตำบลแม่ปะให้ยั่งยืน โดยร่วมกับหน่วยงานทั้งภารรัฐและเอกชน จัดงานสืบสานประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่น "วันฮีตเก่า ฮอยเดิม คนเมืองแม่ป๊ะ" ขึ้นเพื่อส่งเสริมให้ประชาชนทุกกลุ่มวัยได้ตระหนักถึงคุณค่าความสำคัญ ร่วมสืบสาน อนุรักษ์ ประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่น สามารถถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นให้คงอยู่ต่อไป ซึ่งการจัดงานในครั้งนี้แบ่งออกเป็น 3 ช่วง กิจกรรม เช่น ข่วงม่วนอกม่วนใจ๋ จะประกอบไปด้วยกิจกรรม ขบวนแห่วันฮีตเก่า ฮอยเดิม คนเมืองแม่ป๊ะ การแสดงศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน การประกวดร้องเพลงฟังม่วน และการประกวดคนงามเมืองแม่ป๊ะสองแผ่นดิน โดยในช่วงที่ 2 เป็นช่วงของ ข่วงของกิ๋นคนเมือง ประกอบไปด้วย การสาธิตประกอบอาหารพื้นเมืองโบราณ 11 หมู่บ้าน สำหรับในช่วงที่ 3 ข่วงฮีตฮอยสมัยบ่าเก่า จะเป็นกิจกรรมการบรรเลงสะล้อ ซอ ซึง เสนะเสียง และการเผยแพร่ภูมิปัญญาคนเมืองแม่ป๊ะโดยปราชญ์ชาวบ้าน

ภาพ/ข่าว ศุภกร จรูญวาณิชย์  ผู้สื่อข่าวภูมิภาค  สำนักข่าวทีนิวส์  จังหวัดตาก