“วันท้องถิ่นไทย” น้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณแห่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

 

เมื่อวันที่ 9 มีนาคม 2561 เวลา 14.00 น. นายสุทธิพงษ์ จุลเจริญ อธิบดีกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น เป็นประธานในงานแถลงข่าวการจัดงาน “วันท้องถิ่นไทย ประจำปี 2561” โดยมีนายประภัสสร์ มาลากาญจน์ ผู้ว่าราชการจังหวัดสมุทรสาคร นายขจร ศรีชวโนทัย รองอธิบดีกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น นายชาตรี ศรีสันต์ ผู้เชี่ยวชาญสมาคมองค์การบริหารส่วนจังหวัดแห่งประเทศไทย นายประเสริฐ วชิรเขื่อนขันธุ์ นายกสมาคมสันนิบาตเทศบาลแห่งประเทศไทย ดร.นพดล แก้วสุพัฒน์ เลขานุการนายกสมาคมองค์การบริหารส่วนตำบลแห่งประเทศไทย นายมณฑล ไกรวัฒนุสสรณ์ นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดสมุทรสาคร และนายชิงชัย บุญประคอง ปลัดเทศบาล ปฏิบัติหน้าที่นายกเทศมนตรีนครสมุทรสาคร เข้าร่วมแถลงข่าวด้วย ณ ห้องประชุม 5501 กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น

อธิบดีกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นกล่าวว่า แนวคิดการกระจายอำนาจไปสู่ท้องถิ่นได้เริ่มปรากฏผลอย่างเป็นรูปธรรม เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสเมืองนครเขื่อนขันธ์ (เมืองพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ) และได้ทอดพระเนตรเห็นสภาพตลาดเมืองนครเขื่อนขันธ์สกปรกมาก จึงทรงมีพระราชดำรัสในที่ประชุมเสนาบดีว่า “โสโครกเหมือนกับตลาดท่าจีน” (หรือตลาดท่าฉลอม) จึงเป็นเหตุให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย และพระยาพิไชยสุนทร ผู้ว่าราชการเมืองสมุทรสาครได้เชิญกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน พ่อค้าชาวจีนในตลาดท่าฉลอม มาประชุมเพื่อร่วมกันพิจารณาหาทางปรับปรุงแก้ไข โดยพ่อค้าและประชาชนยินดีที่จะเสียสละน้ำพักน้ำแรงร่วมกันรักษาความสะอาดและสร้าง “ถนนถวาย” ขึ้น พร้อมทั้งได้ทูลเชิญพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินไปทำพิธีเปิด เมื่อวันที่ 18 มีนาคม ร.ศ.124 (พ.ศ.2448) ในการนี้ ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานเงินภาษีโรงร้านตลาดท่าฉลอม เพื่อใช้ทำนุบำรุงท้องถิ่น และได้ประกาศจัดตั้งสุขาภิบาลท่าฉลอม เมืองสมุทรสาคร เพื่อเปิดโอกาสให้ประชาชนในท้องถิ่นได้ปกครองทำนุบำรุงท้องถิ่นกันเองตามระบอบประชาธิปไตยด้วย

จึงนับได้ว่า เป็นจุดเริ่มต้นของการกระจายอำนาจการปกครองให้กับประชาชนในท้องถิ่นได้มีส่วนร่วมอย่างแท้จริง และเป็นการวางรากฐานการปกครองท้องถิ่นที่สำคัญอันนำไปสู่การปกครองระบอบประชาธิปไตย โดยสอดคล้องกับแนวนโยบายของรัฐบาลในการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เพื่อให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีความเข้มแข็ง เป็นกลไกในการพัฒนาประเทศได้อย่างยั่งยืน ทั้งยังเป็นโอกาส  ที่ได้เผยแพร่ ประชาสัมพันธ์ผลงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการบำบัดทุกข์ บำรุงสุขให้กับประชาชน

กว่า 1 ศตวรรษที่ผ่านมา องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีการพัฒนามาเป็นลำดับ ซึ่งในปัจจุบัน กฎหมายได้กำหนดให้มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 2 ประเภท คือ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบทั่วไป ได้แก่ องค์การบริหารส่วนจังหวัด เทศบาล องค์การบริหารส่วนตำบล และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ ได้แก่ กรุงเทพมหานคร และเมืองพัทยา โดยอำนาจหน้าที่ บทบาท ภารกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 
มีหลายประการ ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน การพัฒนาคุณภาพชีวิต การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนาท้องถิ่น ซึ่งล้วนเกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตประจำวันและความผาสุกของพี่น้องประชาชนทั้งสิ้น

อธิบดีกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นกล่าวเพิ่มเติมว่า ทางคณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 22 มิถุนายน ๒๕๕๓ เห็นชอบตามที่กระทรวงมหาดไทยเสนอกำหนดให้วันที่ 18 มีนาคมของทุกปีเป็น “วันท้องถิ่นไทย” เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณแห่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ได้ทรงมีพระบรมราชโองการให้ยกฐานะตำบลท่าฉลอมขึ้นเป็นสุขาภิบาลท่าฉลอม เมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2448 นับเป็นจุดเริ่มต้นของการกระจายอำนาจการปกครองให้แก่ประชาชน และเป็นการถือกำเนิดของการปกครอง  ส่วนท้องถิ่นครั้งแรกในประเทศไทย โดยกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย ได้ร่วมกับจังหวัดสมุทรสาคร เริ่มจัดงาน “วันท้องถิ่นไทย” ตั้งแต่ปี 2554 เป็นต้นมา 

สำหรับการดำเนินการจัดงาน “วันท้องถิ่นไทย” ประจำปี 2561 นี้ ทุกจังหวัดทั่วประเทศ จะจัดพิธีถวายราชสักการะ และกล่าวถวายราชสดุดี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ณ ศาลากลางจังหวัด หรือสถานที่อื่นตามความเหมาะสม โดยมีศูนย์กลางการจัดงานที่ ลานพระบรมราชานุสาวรีย์ รัชกาลที่ 5 วัดสุทธิวาตวราราม (วัดช่องลม) ตำบลท่าฉลอม อำเภอเมืองสมุทรสาคร จังหวัดสมุทรสาคร ในวันอาทิตย์ที่ 18 มีนาคม 2561 โดยเชิญผู้บริหาร สมาชิกสภา ข้าราชการ พนักงานส่วนท้องถิ่น และประชาชน เข้าร่วมพิธี เพื่อร่วมกันน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณแห่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ได้ทรงมีพระบรมราชโองการให้ยกฐานะตำบลท่าฉลอมขึ้นเป็นสุขาภิบาลท่าฉลอม ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นของการกระจายอำนาจการปกครองให้ประชาชนในท้องถิ่น นอกจากนี้ ทั่วประเทศจะจัดนิทรรศการแสดงผลงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จัดกิจกรรมสาธารณประโยชน์ การให้บริการประชาชน หรือกิจกรรมอื่นๆ ตามความเหมาะสมในแต่ละพื้นที่ เช่น การออกหน่วยเคลื่อนที่ศูนย์บริการสาธารณสุข การจัดแข่งขันกีฬาประเภทต่างๆ อีกด้วย

อธิบดีกล่าวเพิ่มเติมว่า กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ยังคงความมุ่งมั่นในการส่งเสริม และสนับสนุน  ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีความเข้มแข็ง อยู่บนพื้นฐานปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง พร้อมที่จะรับฟัง ความคิดเห็น และประสานความร่วมมือ ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสามารถพึ่งพาตนเองได้ โดยยึดหลักธรรมาภิบาล มีมาตรฐานการให้บริการสาธารณะ และส่งเสริมการกระจายอำนาจการปกครองไปสู่ภาคประชาชน โดยให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นกำลังสำคัญ ในการพัฒนาประเทศ บำบัดทุกข์ บำรุงสุข เพื่อประโยชน์สุขของประชาชนอย่างแท้จริง