อย่าทำเป็นเล่นเรื่องใกล้ตัว รู้ให้แม่นหากบังเอิญต้องช่วยหญิงคลอดฉุกเฉิน แนะวิธีเตรียมพร้อมคุณแม่ท้องแก่

    "การคลอดฉุกเฉิน" ถือเป็นสภาวการณ์ที่อยู่เหนือการควบคุม ที่เกิดขึ้นอยู่บ่อยครั้ง โดยส่วนใหญ่มักมีสาเหตุจาก โรงพยาบาลอยู่ห่างไกลจากบ้าน หรือการจราจรติดขัด เช่นเดียวกับกรณีเมื่อวันที่ 14 ต.ค. 2561 ที่ผ่านมา เมื่อ สน.ดอนเมือง รับแจ้งเหตุมีหญิงใกล้คลอดบนรถกระบะ จึงรุดนำกำลังพร้อมเจ้าหน้าที่กู้ภัยเข้าตรวจสอบ

 

 

 

    ที่เกิดเหตุบนหลังรถกระบะพบหญิงสาวอายุ 19 ปี นั่งอยู่ในกระบะ มีน้ำคร่ำไหลออกมานองพื้น ทราบชื่อ นางสาวปริญญา และระหว่างเจ้าหน้าที่กำลังปฏิบัติหน้าที่เพื่อช่วยเหลือ ได้มีหญิงสาววิ่งเข้ามาพร้อมยืนยันกับเจ้าหน้าที่ว่าตนเป็นแพทย์จึงได้เข้าทำการช่วยเหลือ หลังจากใช้เวลาประมาณ 15 นาที จึงทำคลอดได้สำเร็จ เป็นทารกเพศชาย และนำส่งรพ.ภูมิพล ในเวลาต่อมา

 

    จากการสอบถามนางสาวปริญญา ทำให้ทราบว่าก่อนหน้านี้เมื่อช่วงเที่ยงของวันเดียวกัน ตนไปพบแพทย์เนื่องจากครบกำหนดคลอด แต่ทางแพทย์ได้ทำการตรวจแล้วแจ้งกับตนว่าปากมดลูกยังไม่เปิด จึงอนุญาตให้กลับบ้าน แต่หลังจากกลับบ้านได้ไม่ถึงชั่วโมง รู้สึกปวดท้องคลอด ญาติจึงรีบพาขึ้นรถเพื่อไป รพ. แต่ไม่ทันไปถึงก็คลอดออกมาเสียก่อน ซึ่งท้องนี้เป็นท้องที่สอง ส่วนแพทย์ผู้เข้าช่วยเหลือทำคลอดในครั้งนี้เป็นแพทย์สูตินรีเวชของ รพ.บีแคร์ทราบชื่อคือ พญ.ปรียทัศน์ เจริญช่าง หรือ หมอปุ๊ก

 

 

 

    อย่างไรก็ตามเหตุการณ์ครั้งนี้ถือว่าผ่านไปได้ด้วยดี เพราะคนไข้ได้รับการช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญอย่างทันท่วงที นอกจากนี้ยังเป็นที่น่าสนใจว่ากลุ่มคุณแม่ที่ต้องตกอยู่ในสถานการณ์คลอดกะทันหันมักเป็นคุณแม่ครรภ์หลังๆ เนื่องด้วยจะมีอาการเจ็บครรภ์น้อยกว่าครรภ์แรก แต่การคลอดฉุกเฉินก็ถือเป็นสิ่งที่คุณแม่มือเก่าหรือมือใหม่ไม่ปรารถนาให้เกิดขึ้น

    แต่หากไม่มีทางเลือก การเรียนรู้สิ่งที่พึงปฏิบัติก็ถือเป็นเรื่องจำเป็น เพื่อรับมือกับเหตุการณ์ไม่คาดฝัน โดยเฉพาะการคลอดฉุกเฉินบนรถที่พบอยู่บ่อยครั้ง ซึ่งโดยปกติจะเกิดมีลมเบ่งขึ้นมาอย่างทันทีทันใดสิ่งสำคัญที่สุดคือต้องตั้งสติให้มั่นอย่าให้ความตระหนกตกใจเข้าครอบงำ โดยให้พยายามกลั้นลมเบ่งไว้ด้วยการหายใจเข้าออกสั้นๆ ทางปากหรือเป่าลมหายใจออก ทำติดต่อกันเพื่อยืดระยะเวลาออกไปให้นานที่สุด 

 

 

 

 

    ในกรณีที่มีลมเบ่งออกมามากจนกลั้นไม่อยู่ ให้คิดว่ากำลังจะคลอด ควรจอดรถและหาสถานที่ที่เหมาะสมในการเตรียมตัวคลอด ซึ่งอาจจะเป็นเบาะหลังหรือพื้นรถก็ได้โดยสิ่งที่ต้องเตรียมคือผ้าขนหนูสะอาดไว้รองรับทารก ตามธรรมชาตินั้นแรงบีบของมดลูกแต่เพียงอย่างเดียวก็สามารถทำให้คลอดลูกออกมาได้โดยไม่ต้องอาศัยลมเบ่ง แต่ถ้าคุณแม่มีลมเบ่งในขณะที่ยังไม่ถึงเวลา ให้พยายามกลั้นไว้โดยหายใจสั้นๆ และทำไปเรื่อยๆ เพื่อยืดเวลาให้นานที่สุด 

 

    แต่ถ้ามดลูกหดรัดตัวอย่างสม่ำเสมอและไม่สามารถยับยั้งการคลอดได้ ให้คุณแม่พยายามคลอดอย่างช้า ๆ อย่าออกแรงเบ่งมากจนเกินไป เพราะอาจทำให้บริเวณปากช่องคลอดและกล้ามเนื้อภายในอุ้งเชิงกรานฉีกขาดได้ หลังจากหัวลูกคลอดออกมาแล้ว ไม่นานนักตัวลูกก็จะคลอดตามมา ในขณะที่ลูกกำลังคลอดออกมานั้นห้ามหนีบขาโดยเด็ดขาดเพราะจะทำให้ลูกขาดอากาศหายใจจนทำอันตรายต่อสมองและเสียชีวิตได้
 

 

    ญาติหรือคนใกล้ชิดที่ช่วยทำคลอดควรเตรียมตัวรับทารกให้ดี สำคัญต้องจับให้แน่นเพราะลำตัวของทารกจะลื่นมาก กรณีที่ยังมีถุงน้ำคร่ำห่อหุ้มตัวควรฉีกถุงน้ำคร่ำออกเพื่อให้ทารกสามารถหายใจได้ แต่ถ้าทารกยังไม่ส่งเสียงร้องให้จับขาแล้วยกขึ้นสูงเพื่อให้ศีรษะห้อยลงต่ำกว่าเท้า แล้วลูบหลังเบาๆ หลังจากนั้นจึงใช้ผ้าสะอาดห่อตัวให้อบอุ่น แต่ห้ามตัดสายสะดือเด็ดขาด

โดยสิ่งที่ควรปฏิบัติมีดังนี้

1.ห้ามดึงหรือแตะต้องสายสะดือ
2.พยายามนวดมดลูกจนแข็ง วิธีการนวดคือให้กดคลึงเป็นวงกลมลึกลงไปในท้องน้อยประมาณ 5-7 เซนติเมตร ถ้าทำถูกวิธีจะช่วยยับยั้งการตกเลือดในตัวคุณแม่ 
3.หลังจากการคลอดคุณแม่จะมีเลือดออก ไม่ต้องตื่นตระหนกเพราะเป็นเรื่องปกติ
4.คุณแม่ควรให้ลูกดูดนมทันที เพราะจะช่วยกระตุ้นให้มดลูกหดรัดตัวดีและลดการสูญเสียเลือดได้
5.ถ้าลูกไม่ยอมดูดนม ให้นวดที่หัวนมคุณแม่เบาๆ เพราะจะช่วยกระตุ้นฮอร์โมนออกซีโตซินให้หลั่งออกมา

 

    หากทำความเข้าใจและปฏิบัติตามคำแนะนำเหล่านี้อย่างถูกต้องการ "คลอดฉุกเฉิน" ก็ไม่ใช่เรื่องน่ากลัวอีกต่อไป อย่างไรก็ดีการตัดปัจจัยเสี่ยงที่อาจนำมาซึ่งการคลอดกะทันหันก็ถือเป็นเรื่องที่พึงกระทำ เช่น ควรฝากครรภ์ที่รพ.ใกล้บ้าน รวมถึงตัวคุณแม่ที่เคยมีประวัติการคลอดง่ายมาก่อน ซึ่งโดยปกติแล้วท้องต่อไปจะคลอดง่ายกว่าเดิม ก็ควรจะะเล่าประวัติการคลอดให้คุณหมอได้รับทราบด้วย เพื่อป้องกันความเสี่ยงที่จะเกิดการคลอดฉุกเฉินได้ทางหนึ่งเช่นกัน