ถ่ายทอดจากความจงรักภักดี!! ศาสตร์ของพระราชา.."จิตรกรรมฉากบังเพลิง " จรดภาพวาดจาก "องค์พระนารายณ์อวตาร" สู่ "โครงการพระราชดำริของในหลวง ร.๙"

           ฉากบังเพลิง ตามความหมายในพจนานุกรมศัพท์ศิลปะฉบับราชบัณฑิต พ.ศ.2530 หมายถึงเครื่องกั้นในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ หรือพระศพบนพระเมรุมาศ หรือพระเมรุ มีลักษณะเป็นฉากพับได้ ติดไว้ที่เสาพระเมรุทั้ง 4 ด้าน เมื่อจะใช้งานจึงดึงหรือคลี่ฉากที่พับไว้เพื่อบังจิตกาธาน ฉากบังเพลิงนี้ใช้สำหรับศพชั้นโกศเท่านั้น  ฉากบังเพลิงพระเมรุ จะต้องนำฉากที่สร้างขึ้นจัดเข้าคู่และนำมาต่อกันด้านละ 2 คู่เป็น 1 ฉาก จัดทำไว้ทั้งด้านทิศเหนือ ทิศใต้ ทิศตะวันออก และทิศตะวันตก เมื่อนายช่างกำหนดขนาดให้เหมาะสมแก่พระเมรุมาศ หรือพระเมรุที่จัดมร้างแต่ละครั้งแล้ว ศิลปินหรือจิตรกรผู้สร้างสรรค์งานจิตรกรรมก็จะออกแบบลวดลายที่เคยยึดถือเป็นประเพณีต่อๆ กันมาว่า ถ้าพระเมรุธรรมดาหรือศพข้าราชการก็จะเขียนเป็นลายไม้เถา ถ้าเป็นพระเมรุมาศหรือพระเมรุพระราชวงศ์ จะเขียนฉากลายเทวดา สถาปนิกหรือช่างจะออกแบบลวดลายประดับส่วนบนของฉากแต่ละฉากเป็นลวดลายคล้ายวิมาน 

        ฉากบังเพลิงในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลเดช ในหลวงรัชกาลที่ ๙ ของปวงชนชาวไทย โดยฉากบังเพลิงในพระราชพิธีนี้มีแนวคิดมาจาก โครงการอันเนื่องจากพระราชดำริของในหลวง กว่า 4,000 โครงการ ตลอดการครองราชย์ 70 ปีองพ่อหลวง  วาดลงบนฉากบังเพลิง ถ่ายทอดด้วยความจงรักภักดีต่อพ่อหลวงของแผ่นดิน เพื่อน้อมรำลึกใพระราชกรณียกิจของพ่อหลวงที่ทรงทำไว้ในพสกนิกรของพระองค์ได้พออยู่พอกิน ตลอดพระชนม์ชีพของพระองค์ 

 

        และนอกจากนี้คณะสำนักช่างสิบหมู่ ได้นำเรื่องราวตำนานเกี่ยวกับไตรภูมิพระร่วง ในเรื่องของการอวตารของพระนารายณ์ที่มีความเชื่อว่า พระมหากษัตริย์ทรงเป็นองค์สมมุติเทพของพระนารายณ์เพื่อลงมาดูแลทุกข์สุขของราษฎรบนโลกมนุษย์ ซึ่งในหลวงของปวงชนชาวไทยได้แสดงให้เห็นถึงพระบารมีของพระองค์ได้อยู่อย่างมีความสุขทั่วทั้งแผ่นดิน การนำเรื่องราวพระนารายณ์อวตาร ราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 6 นั้น ที่มีพระนารายณ์ทั้งหมด 10 ปาง แต่สำนักช่างสิบหมู่ น้อมนำมาถ่ายทอดเพียง 8 ปาง วาด 4 ทิศ 4 ด้าน แต่ละด้านมี 4 ชิ้น แต่ละชิ้นมี 2 ส่วน คือด้านบนเป็นเนื้อหาของการอวตารของเทวดาที่มาทำความดี และเป็นการรับเทวดากลับคืนสู่สรวงสวรรค์ ส่วนด้านล่างเป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริในแต่ละด้านของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช โดยแบ่งเป็นหมวด ดิน น้ำ ลม ไฟ 

           แต่ละภาพที่ คณะสำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากรได้ถ่ายทอดออกมาจากความจงรักภักดีและความอาลัยต่อพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช โดยฉากบังเพลิงในพระราชพิธี มีความสูง 4.4 เมตร ความกว้าง 5.35 เมตร มี 2 ด้าน คือ ด้านหน้าและด้านหลัง โดยด้านหน้าประกอบด้วย 4 ช่อง ช่องละ 2 ส่วน ช่องบนประกอบด้วยพระนารายณ์อวตาร จำนวนทั้งหมด 8 ปาง โดยพระบาทเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 ประทับอยู่ในพระเมรุมาศทรงบุษบก โดยตั้งใจให้เปรียบเสมือน ในหลวงรัชกาลที่ 9 เป็นพระนารายณ์ปางที่ 9 ที่อวตารลงมาเพื่อดูแลทุกข์สุขของประชาชน นับเป็นบุญของคนไทยที่ไดีมีพระมหากษัตริย์ที่รักประชาชน อย่าง พ่อหลวง รัชกาลที่ 9

โดยภาพจิตรกรรมที่ถ่ายทอดออกมา มีโครงการอันเื่องมาจากพระราชดำริ

หมวดดิน ถ่ายทอดจากโครงการพระราชดำริ 6 โครงการ ได้แก่ .....

ดินกรวด ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้

ดินเค็ม ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน

ดินทราย ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อน และโครงการหุบกะพง-ดอนห้วยขุน

ดินดานลูกรัง ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทราย  

ดินพรุ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง

ดินเปรี้ยว ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง

 

หมวดน้ำ ถ่ายทอดจากโครงการพระราชดำริ 6 โครงการ ได้แก่.....

ฝนหลวงแก้ปัญหาความแห้งแล้ง ภาคอีสาน โดยเลือกพื้นที่วนอุทยานแห่งชาติเขาใหญ

 ฝายต้นน้ำ เพื่อชะลอน้ำ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่

อ่างเก็บน้ำเขาเต่า อ.หัวหิน จ.ประจวบคีรีขันธ์

เขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ เพื่อเก็บกักน้ำไว้ในช่วงเวลาที่ขาดแคลนน้ำ

โครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำปากพนังอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

กังหันน้ำชัยพัฒนา เครื่องกลเติมอากาศ บำบัดน้ำเสีย....

 

หมวดลม โครงการพระราชดำริ 6 โครงการ

กังหันลม โครงการชั่งหัวมันตามพระราชดำริ บ้านหนองคอไก่ จ.เพชรบุรี เพื่อการผันน้ำจากที่ต่ำชักน้ำขึ้นที่สูง 

กังหันลม โครงการสถานีพัฒนาเกษตรที่สูงตามพระราชดำริดอยม่อนล้าน จ.เชียงใหม่ 

กังหันลม โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา

ผลิตไฟฟ้าด้วยพลังงานลมและกังหันลมสูบน้ำ ศูนย์ช่วยเหลือผู้ประสบวาตภัยแหลมตะลุมพุก จ.นครศรีธรรมราช

มูลนิธิราชประชานุเคราะห์

ปอดของกรุงเทพฯ พระราชดำริพื้นที่บางกะเจ้า อ.พระประแดงจ.สมุทรปราการ 

 

หมวดไฟ โครงการพระราชดำริ 6 โครงการ ได้แก่...

สบู่ดำ ปลูกเพื่อสกัดน้ำมัน สามารถใช้แทนน้ำมันดีเซล ในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาภูพาน 

โรงงานผลิตไบโอดีเซล ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง 

เชื้อเพลิงอัดแท่ง แกลบอัดแท่ง โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา

ก๊าซชีวภาพ โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา 

พลังงานเซลล์แสงอาทิตย์ ผลิตกระแสไฟฟ้า ใช้ไฟฟ้าสำหรับอุปกรณ์รับส่งสัญญาณดาวเทียม ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ 

กังหันน้ำผลิตไฟฟ้าที่ประตูน้ำคลองลัดโพธิ์

 

             จิตรกรรม ทั้งหมดนี้ถ่ายทอดออกมาจากความจงรักภักดีที่มีต่อพระมหากษัตริย์นักพัฒนา ผู้สร้างแผ่นดินไทยให้พวกเรามีพออยู่พอกิน ให้บนพื้นดินมีต้นไม้มีความอุดมสมบูรณ์ ให้มีสายน้ำไหลไปทั่วทั้งแผ่นดินไทยมีความชุม่ชื่นในหัวใจคนไทย ผู้ที่สามรถเสกให้ท้องฟ้ามีฝนตกได้ด้วยพระปรีชาสามารถขององค์พระมหากษัตริย์ของพวกเราชาวไทย ขอน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้ 

 

ที่มาจาก : Facebook . Job Meenamett 

              Twitter . paweena patumanon

               สำนักช่างสิบหมู่  กรมศิลปากร