“ปกติฉันกินน้ำธรรมดาอย่างนี้นี่แหละ” เรื่องราวของในหลวงรัชกาลที่ ๙ ที่ตราตรึงใจของคนไทย มิเคยลืมเลือน

         ไม่ว่าจะไกลและเส้นทางยากลำบากแค่ไหน แต่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชฯ พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ยังเสด็จฯไปทรงเยี่ยมราษฎรในพื้นที่ห่างไกล ในทุกๆ หนแห่ง จึงยังคงมีร่องรอยความทรงจำที่ทำให้หวนคิดถึง และดึงดูดให้เราอยากจะออกเดินทางไปตามรอยเสด็จฯ เพื่อให้ความคิดถึงนั้นจางลงได้บ้าง
         และหากใครอยากท่องเที่ยวเดินทางตามรอยเสด็จฯ สุโขทัยก็เป็นอีกหนึ่งจังหวัดที่มีเรื่องราวความทรงจำของในหลวง ร.9 โดยเฉพาะในเขตพื้นที่พิเศษอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย-ศรีสัชนาลัย-กำแพงเพชร หรือ อพท.4. ก็เป็นอีกพื้นที่หนึ่งที่มีการจารึกเรื่องราวการเสด็จฯ ทอดพระเนตรโบราณสถาน และทรงเยี่ยมราษฎร์ จึงทำให้พื้นที่แห่งนี้ยังคงคุณค่า ความสวยงามของโบราณสถานต่างๆ ยังถูกอนุรักษ์ไว้ และเป็นเส้นทางท่องเที่ยวที่ต้องไปให้ได้สักครั้งในชีวิต
 

เหตุการณ์ที่ตรึงใจ คนสุโขทัย
เมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เสด็จฯ ทอดพระเนตรโบราณสถานในเมืองศรีสัชนาลัย เมื่อปี พ.ศ. 2501  มีเหตุการณ์น่าประทับใจ คือ ทรงพบกับคุณยายท่านหนึ่งและทรงมีรับสั่งถามคุณยาย “เล็ก เปล่งเสียง” ที่นำน้ำฝนลอยดอกมะลิมาตั้งไว้ให้ข้าราชบริพารที่ติดตามขบวนเสด็จดื่ม ว่า “ยายจ๋า ฉันขอดื่มน้ำในถังสักแก้วได้ไหม” คุณยายทูลฯ ตอบว่า “ฉันไม่กล้าให้ในหลวงกินหรอก เพราะมันเป็นน้ำฝนและน้ำธรรมดา” ในหลวงทรงแย้มพระสรวล ตรัสกับคุณยายเล็กว่า “ปกติฉันกินน้ำธรรมดาอย่างนี้นี่แหละ” และพระองค์ทรงตักน้ำในถังเสวย และยังตรัสว่า “น้ำฝนเย็นสดชื่นดีและหอมกลิ่นมะลิด้วย”

ตราตรึงใจอีกครั้ง เมื่อปี พ.ศ. 2515 ทรงเสด็จฯ ไปทอดพระเนตรวัดเขาสุวรรณคีรี วัดช้างล้อม วัดเจดีย์เจ็ดแถว วัดสวนแก้วอุทยานน้อย เพื่อทอดพระเนตรจิตรกรรมฝาผนังของวัดต่างๆ
และทรงมีพระราชดำรัสให้หัวหน้าหน่วยศิลปากรที่ 3 นำไปวัดเจดีย์เจ็ดยอด แต่หัวหน้าหน่วยกราบบังคมทูลว่า “ไม่มีทางรถยนต์ไปถึง คงไม่สะดวกที่จะเสด็จพระราชดำเนิน พระองค์จึงทรงมีพระราชดำรัสว่า “ถ้าพูดว่าไปได้เสียอย่างเดียวก็ต้องได้” จึงทรงเสด็จฯ โดยรถยนต์ไปได้ครึ่งทางจนถึงใกล้กับประตูผี ประตูเมืองด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ของเมืองศรีสัชนาลัย แล้วทรงพระราชดำเนินโดยพระบาทไปตามทางคนเดิน ประมาณ 30 นาที ถึงวัดเจดีย์เจ็ดยอด เสด็จประทับพักเหนื่อยอยู่ที่เจดีย์แห่งนี้พอควร

เมื่อทรงทอดพระเนตรวัดแห่งนี้แล้ว พระองค์มีพระราชดำรัสถามถึงโบราณสถานบริเวณอรัญญิก หัวหน้าหน่วยฯ ได้กราบบังคลทูลว่า มีหลายแห่ง เช่น วัดยายกับตา วัดพญาดำ และวัดอื่นๆ ที่ไม่ทราบชื่อ พระองค์มีพระราชดำรัสว่า “เรื่องโบราณสถานบริเวณอรัญญิก ควรได้รับการขุดแต่ง บูรณะ และก่อสร้างถนนให้เข้าถึงด้วย”

ด้วยพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ที่ทรงตระหนักในคุณค่าของโบราณวัตถุ โบราณสถานอันเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญยิ่ง จำเป็นต้องคุ้มครอง ดูแลและอนุรักษ์ไว้เป็นสมบัติของชาติ เพื่อให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาเรียนรู้ และสร้างความตระหนักในการอนุรักษ์มรดกไทย พระองค์จึงทรงเป็น “พระบิดา แห่งการอนุรักษ์มรดกไทย” อย่างแท้จริง