เปิดประวัติอดีตนางสนองพระโอษฐ์ในพระราชินีสิริกิติ์แห่งสยามประเทศ ผู้ตามเสด็จฯและถวายงานรับใช้ใต้เบื้องพระยุคลบาทหลายทศวรรษ

ภาพที่พสกนิกรชาวไทยได้เห็นกันจนชินตา เกี่ยวกับพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ของปวงชนชาวไทย เมื่อครั้งที่เสด็จฯไปทรงเยี่ยมราษฎรถึงถิ่นทุรกันดาร ทั้งขึ้นเขา ลงห้วย ยังความปลาบปลื้มปีติมาจวบจนถึงปัจจุบัน

ทั้งสองพระองค์ต่างมีพระราชกรณียกิจที่แตกต่างกัน โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ทรงพัฒนางานด้านโครงสร้างใหญ่ ส่วนสมเด็จพระราชินี ในรัชกาลที่ 9 ทรงมอบองค์ความรู้และพัฒนางานฝีมือชาวบ้าน แต่ในความต่างก็มีความเหมือนกัน นั่นคือเป้าหมายในการพัฒนาชีวิตความเป็นอยู่ของพสกนิกร ในทุกเส้นทางที่เสด็จฯจะมีเหล่าข้าราชบริพารตามถวายงานเป็นขบวนใหญ่

หนึ่งในข้าราชบริพารที่ตามเสด็จฯสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ไปเกือบทุกหนทุกแห่งในการเสด็จฯเยือนพื้นที่ต่าง ๆ ก็คือ "ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ"รองราชเลขานุการในพระองค์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ และนางสนองพระโอษฐ์ในพระองค์ ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์เป็นนางสนองพระโอษฐ์ที่ตามเสด็จฯและถวายงานรับใช้พระองค์มาเป็นเวลานานถึง 47 ปี

นางสนองพระโอษฐ์ (อังกฤษ: lady-in-waiting) หมายถึงสตรีผู้ช่วยส่วนพระองค์ในราชสำนัก ซึ่งถวายการรับใช้แด่สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี เจ้าฟ้าหญิง หรือสตรีสูงศักดิ์ นางสนองพระโอษฐ์มักจะมีพื้นหลังมากจากครอบครัวที่มีฐานะทางสังคมสูงแต่มีฐานันดรต่ำกว่าสตรีที่ตนรับใช้ ซึ่งแม้ว่านางสนองพระโอษฐ์คนใดจะรับค่าตอบแทนหรือไม่ก็ตาม มักจะไม่ถูกพิจารณาว่าเป็นคนรับใช้หรือข้าราชบริพาร

นางสนองพระโอษฐ์ ยังหมายถึงกลุ่มของสตรีผู้มีฐานะครอบครัว บรรดาศักดิ์ และตำแหน่งหน้าที่ทางการที่หลากหลาย ซึ่งความแตกต่างกันในฐานะ บรรดาศักดิ์ และตำแหน่งหน้าที่เหล่านี้มักจะมีเกียรติศักดิ์สูง พระบรมวงศานุวงศ์หญิงหรือสตรีผู้สูงศักดิ์ อาจทรงสามารถเลือกนางสนองพระโอษฐ์ได้ด้วยพระองค์เองหรือไม่ก็ได้ แต่แม้ว่าจะทรงมีสิทธิในการเลือกนางสนองพระโอษฐ์ได้อย่างเสรี หากตามประวัติศาสตร์แล้ว การตัดสินใจดังกล่าวมักจะได้รับอิทธิพลจากองค์พระมหากษัตริย์ พระราชบิดา-พระราชมารดา พระราชสวามี หรือเหล่าเสนาบดีของพระมหากษัตริย์

 

ภาระหน้าที่ของนางสนองพระโอษฐ์มีความหลากหลาย แต่ภาระหน้าที่ตามประวัติศาสตร์ของนางสนองพระโอษฐ์มักถูกมอบหมายตามความชำนาญส่วนตัว เช่น ความชำนาญในการวางตนเหมาะสมกับมารยาท ภาษา การเต้นรำซึ่งเป็นที่นิยมในราชสำนักขณะนั้น การรับผิดชอบงานด้านเลขานุการ การมอบหมายงานตามกระแสรับสั่งแก่ข้าราชบริพารคนอื่นๆ และการร่างกระแสพระราชเสาว์นีย์ การเย็บปักถักร้อย การวาดภาพ การขี่ม้า การเล่นดนตรี การดูแลงานด้านฉลองพระองค์ (เสื้อผ้า) การควบคุมเหล่าข้าราชบริพารผู้มีตำแหน่งต่ำกว่า การดูแลพระชายาหรือพระสนมพระองค์อื่น เป็นต้น

ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ มีสกุลเดิมว่า อุรัสยะนันท์ เกิดเมื่อวันที่ 2 มิถุนายน พ.ศ. 2488 เป็นบุตรีของนายจาด อุรัสยะนันท์ และ ท่านผู้หญิงเจือทอง อุรัสยะนันท์ บิดาของท่านผู้หญิงเคยดำรงตำแหน่งเป็นประธานมูลนิธิราชประชานุเคราะห์ และรองปลัดกระทรวงมหาดไทย

ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ สมรสกับ พล.อ.อ.รังสรรค์ ทีขะระ อดีตรองเสนาธิการทหาร กองบัญชาการทหารสูงสุด มีบุตรีหนึ่งคนคือ นางปิยวรา ทีขะระ เนตรน้อย ปัจจุบันถวายงานในสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เป็นหัวหน้าคณะทำงานพิพิธภัณฑ์ผ้า ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ หอรัษฎากรพิพัฒน์ ในพระบรมมหาราชวัง นอกจากนี้ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ เป็นผู้ช่วยท่านผู้หญิงสุประภาดา เกษมสันต์ อดีตราชเลขานุการในพระองค์สมเด็จพระบรมราชินีนาถ ในการเดินทางสำรวจผ้าไหมมัดหมี่ในภาคอีสานจนเกิดเป็นมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯอีกด้วย

 

ขณะเดียวกันในราชกิจจานุเบกษา หน้า 4 เล่ม 133 ตอนพิเศษ 240 ง เผยแพร่ (19 ตุลาคม 2559) ประกาศสํานักนายกรัฐมนตรี เรื่องแต่งตั้งข้าราชการพลเรือนในพระองค์ มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ ข้าราชการพลเรือนในพระองค์ ตําแหน่ง รองราชเลขานุการในพระองค์สมเด็จพระบรมราชินีนาถ ให้ดํารงตําแหน่ง ราชเลขานุการ ในพระองค์สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สํานักราชเลขาธิการ ตั้งแต่วันที่ 6 ตุลาคม 2559

 

ประกาศ ณ วันที่ 12 ตุลาคม พ.ศ. 2559 ผู้รับสนองพระบรมราชโองการ พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี

 

ขอบพระคุณข้อมูลจาก : วิกิพีเดีย // เพจเรารักพระราชินี