สุดทึ่ง!! หมู่บ้านท่าเรือ ผลิตพิณ แคน โหวด ขาย ที่เดียวในโลก โกยปีละกว่า 100 ล้าน (ชมคลิป)

เมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม 2560  ที่บ้านท่าเรือ ต.ท่าเรือ อ.นาหว้า จ.นครพนม ถือเป็นหมู่บ้านแห่งเดียวของภาคอีสาน ที่มีชื่อเสียงดังไปทั่วโลก  เนื่องจากหมู่บ้านแห่งนี้มีการสืบสานนำเอาอาชีพจากภูมิปัญญาท้องถิ่น จากรุ่นสู่รุ่น  จนตกทอดมาสู่ลูกหลาน เป็นเวลายาวนานกว่า 100  ปี  ในการผลิตเครื่องดนตรีอีสาน  พิณ แคน โหวด  ออกจำหน่าย  โดยในอดีต ได้มีการริเริ่มจากการทำในครัวเรือน เพื่อสร้างรายได้เสริม เลี้ยงชีพ หลังฤดูกาลทำนา  จนกระทั่งมีการพัฒนาต่อยอด ตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชน เพื่อยกระดับคุณภาพการผลิต ให้เป็นที่ยอมรับของตลาด เครื่องดนตรีอีสาน  ทำให้ปัจจุบัน เครื่องดินตรีอีสาน พิณ แคน โหวด  ที่ถูกผลิตขึ้นจากบ้านท่าเรือ อ.นาหว้า จ.นครพนม  กลายเป็นสินค้าเศรษฐกิจ ที่ส่งออกขายไปทั่วประเทศ  และต่างประเทศ สร้างเศรษฐกิจ มีเงินหมุนเวียนสะพัด ปีละกว่า 100 ล้านบาท  นอกจากนี้ยังเป็นหมู่บ้านแห่งเดียว ที่มีการเปิดศูนย์เรียนรู้ชุมชน ส่งเสริม สนับสนุน  ในเรื่องของการสืบสานอาชีพภูมิปัญญาชาวบ้าน ผลิตเครื่องดนตรี อีสาน  ให้ลุกหลาน เยาวชน ได้สืบทอด รวมถึงเป็นแหล่งท่องเที่ยว เชิงอนุรักษ์ ให้ประชาชน นักท่องเที่ยว ที่สนใจ ได้มาศึกษาเยี่ยมชม

 

เช่นเดียวกันกับ  คุณตา นุช แมดมิ่งเหง้า อายุ 80 ปี  ถือเป็นต้นตำหรับของอาชีพคนทำแคน ที่สืบทอดมาจาก ปู่ย่า ตายาย  โดยเปิดเผยถึงอาชีพคนทำแคนว่า  ตนได้สืบทอดวิชาทำแคนมาจาก ปู่ย่า ตายาย เริ่มฝึกทำแคน ตั้งแต่อายุ 15 ปี  มาถึงวันนี้ เป็นเวลากว่า  60 ปี  ที่เรียนรู้ พัฒนาฝีมือ ในการทำแคน เพื่อให้มีเสียงที่ออกมามีคุณภาพ เป็นที่ยอมรับของตลาด  ที่สำคัญในการทำแคน จะไม่มีโรงเรียน หรือสถาบันสอน แต่จะต้องมีการเรียนรู้พัฒนาจากภูมิปัญญาชาวบ้าน  เท่านั้น เพราะการทำแคนจะเป็นความสามารถ ความชำนาญเฉพาะบุคคล  เพื่อให้เสียงแคนออกมาไพเราะ ส่วนแคน จะประดิษฐ์ขึ้นจากไม้ไผ่คู่แคน  ที่นำมาจากประเทศเพื่อนบ้าน สปป.ลาว  เพราะบ้านเราหายาก  จากนั้นจะนำมาคัดเลือกเอาลำไม้ไผ่คู่แคนที่สวยงาม มาตากแดด ลมควัน ให้ได้คุณภาพ

ก่อนนำมาตัดให้ได้ขนาด ตามวิธีภูมิปัญญาชาวบ้าน  ก่อนนำมาประกอบใส่ลิ้นให้เกิดเสียง  โดยจะลิ้นแคน ถือเป็นส่วนสำคัญ ที่จะทำให้เสียงไพเราะ ไม่ไพเราะ จะต้องขึ้นอยู่กับการประกอบลิ้นที่ต้องมีความชำนาญ  ซึ่งลิ้นแคน จะมีสองชนิด คือ ลิ้นเงิน จะมีเสียงดีนุ่มนวล

 

ทำจากเงินเหรียญบาทสมัยโบราณ มาหลอมผสมทองแดง ก่อนแปรรูปออกมาเป็นเส้น และนำมาตีเป็นลิ้น ทำหน้าที่ควบคุมลมเข้าออกให้เกิดเสียง   ชนิดที่ 2 คือ ลิ้นทอง ทำมาจากทองแดงที่หลอมจากเหรียญสตางค์แดง  เพราะจะได้ทองแดงบริสุทธิ์  หลังจากนั้นจะมีการเทียบเสียงจากเครื่องเทียบเสียงให้ได้เสียงเข้ากับคีย์มาตรฐาน  แล้วนำไปประกอบกับเต้าแคน ที่ทำจากไม้รักษ์ หรือชาวอีสานเรียกว่าไม้หนามเกลี้ยง เพราะมีเนื้อลวดลายสวยงาม  ซึ่งในการประกอบจะใช้ความชำนาญส่วนตัวที่ฝึกฝนมา เพื่อให้ได้แคนที่มีคุณภาพ  เป็นที่ต้องการของตลาด 

สำหรับแคนมาตรฐาน จะมีขนาด ทั้งหมด 6 – 7 – 8 – 9  คือนับจากจำนวนคู่ไม้ไผ่ที่นำมาประกอบ  ส่วนใหญ่จะใช้มากที่สุดคือ แคน 8  จะมีทั้งหมด 8 คู่ ความยาวประมาณ 1.5 เมตร  ใช้เวลาในการประกอบ ประมาณ เต้าละ 2 -3 วัน  ราคาขาย แคนลิ้นเงิน จะมีราคาประมาณเต้าละ 1,000 – 1,200 บาท  นอกจากนี้ยังมีแคนชนิดสั่งทำพิเศษ จะมีราคาสูง ประมาณ 5,000 – 7,000 บาท สามารถสั่งทำได้ตามความต้องการ 

ด้าน นายพรศักดิ์  ชาสงวน อายุ 33 ปี ทายาทหมอแคน ชาวบ้านท่าเรือ  กล่าวถึงอาชีพคนทำแคน ว่า  ตนเริ่มฝึกทำแคนจากพ่อแม่ มาตั้งแต่อายุ 10 ขวบ เริ่มจากเป็นลูกมือศึกษาเรียนรู้ มาต่อเนื่องจนสามารถผลิตแคนได้เอง  ไม่ว่าคนจะมองอย่างไรสำหรับอาชีพคนทำแคน สำหรับตนมองว่า เป็นอาชีพสุจริต ที่ภาคภูมิใจ หาเงินเลี้ยงครอบครัวได้สบาย  ไม่ต้องไปทำงานต่างถิ่น เพราะการทำแคนไม่ได้มีโรงเรียน หรือสถาบันสอน แต่เป็นการสืบสานภูมิปัญญาวิถีชีวิตท้องถิ่น  ที่ตนได้สืบทอดมาไม่ให้สูญหาย  ไม่เพียงสืบทอดวิชาทำแคน เท่านั้น ยังได้ สืบทอดวิชาหมอแคน สามารถเป่าแคนได้ด้วย  แต่ละเดือนตนสามารถทำแคน ส่งออกขาย สร้างรายได้ เดือนละไม่ต่ำกว่า 20,000 – 30,000 บาท  นอกจากนี้ยังได้มีการพัฒนาต่อยอดประดิษฐ์แคน ให้มีลวดลายสวยงาม  เพื่อเป็นการเพิ่มมูลค่า รวมถึงมีการทำปี่นก  และโหวด ขายเป็นรายได้เสริมอีกทาง

 

ส่วน    นายประหยัด  ชัยบิน อายุ 56 ปี ผู้ใหญ่บ้านท่าเรือ หมู่ 2 ต.ท่าเรือ อ.นาหว้า จ.นครพนม ประธานกลุ่มผู้ผลิตเครื่องดนตรีอีสานตำบลท่าเรือ  เปิดเผยว่า  บ้านท่าเรือ นับเป็นหมู่บ้านแห่งเดียวของไทย ที่มีการสืบสาน นำเอาอาชีพภูมิปัญญาชาวบ้าน ทำเครื่องดนตรีอีสาน พิณ แคน  โหวด  

ส่งขายสร้างรายได้มานานกว่า 40 ปี  โดยเมื่อถึงช่วงฤดูแล้งของทุกปี ชาวบ้าน ต.ท่าเรือ อ.นาหว้า จ.นครพนม  จะมีการสั่งซื้อไม้ไผ่ลูกแคน มาจากประเทศเพื่อนบ้าน สปป.ลาว เพื่อเป็นวัตถุดิบ ในการประดิษฐ์ แคน  กับโหวด  ส่งขายในช่วงหน้าแล้ง  ไปจนถึงฤดูกาลทำนาปี ช่วงฤดูฝน บางรายขยัน มีการสต็อกวัตถุดิบ ทำให้สามารถผลิตขายได้ตลอดปี 

 

ซึ่งส่วนใหญ่จะมีการผลิตแคน เป็นหลักที่สร้างรายได้มหาศาล ประกอบด้วย แคนหก และแคนแปด  ที่ต้องใช้ความชำนาญจากภูมิปัญญาชาวบ้านประดิษฐ์ขึ้น  มีทั้งแคน ลิ้นเงิน และลิ้นทอง  ที่จะมีเสียงไพเราะแตกต่างกัน  ส่วนใหญ่ตลาดวงดนตรีหมอลำ จะสั่งซื้อแคนลิ้นเงิน  เนื่องจากมีเสียงไพเราะกว่า  ส่วนราคาแคนลิ้นทอง จะมีราคาขายประมาณ เต้าละ 1,000 บาท  ส่วนแคนลิ้นทอง จะมีราคาประมาณ เต้าละ 600  บาท  ซึ่งจะมีตลาดมาสั่งซื้อไปขายตลอดปี 

 

 นอกจากนี้ยังมีเครื่องดนตรีอีสาน ประเภทโหวด มีราคาขาย ชิในละประมาณ 150 -200 บาท ตามขนาด  รวมถึง พิณสามสาย เครื่องดนตรีอีสาน ที่สร้างความไพเราะ  จะประดิษฐ์ขึ้นจากไม้  ขนุน หรือไม้ประดู่  มีทั้งพิณโปร่ง และพิณไฟฟ้า  มีราคาขายประมาณ ชิ้นละ 1,500 – 2,000 บาท แล้วแต่การออกแบบ 

 

โดยทุกปี ชาวบ้าน ต.ท่าเรือ อ.นาหว้า จ.นครพนม  จะมีเงินหมุนเวียนสะพัดจากการผลิตเครื่องดนตรีอีสาน ส่งออกขาย ปีละกว่า 100 ล้านบาท  สร้างรายได้ในครัวเรือน เดือนละประมาณ 20,000 – 30,000 บาท ทำให้ปัจจุบันบ้านท่าเรือ ได้เป็นหมู่บ้านเครื่องดนตรีอีสาน ที่เป็นแหล่งผลิต พิณ แคน โหวด ที่ใหญ่ที่สุดของไทย  โยได้ร่วมกับ อบต.ท่าเรือ  ตั้งศูนย์เรียนรู้ ให้ประชาชน นักท่องเที่ยว ได้มาศึกษาเยี่ยมชม   รวมถึงสร้างความความมือกับโรงเรียนในพื้นที่ 

 

นำเป็นหลักสูตรให้ลูกหลานเยาวชน ได้ศึกษาสืบทอดวิชาทำ พิณ แคน  โหวด  ไปจนถึงการเป่าแคน เล่นดนตรีอีสาน สืบสานวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่น  เพื่อส่งเสริมให้เป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์  ครบวงจร  ทุกปีชาว ต.ท่าเรือ จะมีการจัดงานวันเสียงแคนดัง ในการจัดกิจกรรมการแสดง เกี่ยวกับการสืบสานประเพณี  การเป่าแคน เล่นดนตรีอีสาน ที่ยิ่งใหญ่  ขึ้น ในช่วงเดือนมีนาคม ของทุกปี เพื่อเป็นการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ ส่งเสริมการท่องเที่ยว เป็นการกระตุ้นภาคเศรษฐกิจการค้า การท่องเที่ยว ในพื้นที่  

 

ภาพ/ข่าว  ประทีป วชิระธัญญากุล / กันต์ ธนาอัครชล  ผู้สื่อข่าวภูมิภาค  สำนักข่าวทีนิวส์ จ.นครพนม