สั่งแก้ไขตำรับ ยาธาตุน้ำแดง ชี้มีตัวยาสำคัญ อาจมีพิษต่อระบบประสาท

วันที่ 4 ก.ค.68 ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 142 ตอนพิเศษ 237 ง เผยแพร่คำสั่งกระทรวงสาธารณสุขที่ 1012/2568 เรื่อง แก้ไขทะเบียนตำรับ "ยาธาตุน้ำแดง" ลงนามโดยนายสมศักดิ์ เทพสุทิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (สธ.)

 

คำสั่งดังกล่าวระบุว่า ด้วยปรากฏข้อมูลความปลอดภัยของตำรับยาธาตุน้ำแดง ซึ่งมีตัวยาสำคัญเป็นโซเดียมไบคาร์บอเนต (sodium bicarbonate) ซึ่งต้องระมัดระวังการใช้ยาดังกล่าวในกลุ่มผู้ป่วยที่ต้องจำกัดปริมาณโซเดียม รวมถึงสตรีมีครรภ์และให้นมบุตร

 

ทั้งนี้ ยาธาตุน้ำแดงบางสูตรตำรับมียานักซ์วอมิกา (nux vomica) เป็นตัวยาสำคัญ ซึ่งหากใช้ในขนาดสูงอาจมีพิษต่อระบบประสาท ดังนั้นจึงเห็นสมควรแก้ไขทะเบียนตำรับยาดังกล่าวเพื่อคุ้มครองความปลอดภัยของผู้ใช้ยา
 

อาศัยอำนาจตามความในมาตรา 86/1 แห่งพระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติยา (ฉบับที่ 6) พ.ศ. 2562 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข โดยคำแนะนำของคณะกรรมการยา ในการประชุมครั้งที่ 421-5/2567 เมื่อวันที่ 20 กันยายน 2567 จึงมีคำสั่งดังต่อไปนี้

ข้อ 1 คำสั่งนี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป (มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 3 กรกฎาคม 2568)

ข้อ 2 ให้แก้ไขทะเบียนตำรับยาธาตุน้ำแดง ดังต่อไปนี้

(1) ตัดตัวยาสำคัญนักซ์วอมิกา (nux vomica) ออกจากสูตรตำรับ กรณีสูตรตำรับยาธาตุน้ำแดงมีนักซ์วอมิกาเป็นส่วนประกอบ
(2) ให้เพิ่มข้อความว่า “ไม่ควรใช้ยานี้ในผู้ป่วยที่ต้องจำกัดปริมาณโซเดียม สตรีมีครรภ์และให้นมบุตร” ในฉลากและเอกสารกำกับยา
 

ทั้งนี้ กรณีจัดทำเอกสารกำกับยาสำหรับประชาชน ให้มีสาระสำคัญที่สอดคล้องกับข้อมูลดังกล่าวข้างต้น

ข้อ 3 ให้ผู้รับอนุญาตผลิตยา และผู้รับอนุญาตนำหรือสั่งยาแผนปัจจุบันเข้ามาในราชอาณาจักรยื่นคำขอแก้ไขทะเบียนตำรับยาในข้อ ๒ ให้แล้วเสร็จภายในหนึ่งปี นับแต่วันที่คำสั่งนี้มีผลใช้บังคับ เมื่อพ้นกำหนดแล้ว กระทรวงสาธารณสุขจะดำเนินการเพิกถอนทะเบียนตำรับยาที่ไม่ได้ดำเนินการแก้ไขตามกฎหมายต่อไป

ผู้สื่อข่าวรายงานเพิ่มเติมว่า สำหรับ “ยาธาตุน้ำแดง” เป็นยาแผนโบราณ ใช้บรรเทาอาการปวดท้อง ท้องอืด ท้องเฟ้อ และช่วยขับลมในกระเพาะอาหารและลำไส้ 
ยานี้มีส่วนผสมของสารลดกรดและสารที่ช่วยในการขับลม ซึ่งช่วยลดอาการไม่สบายท้องที่เกิดจากกรดในกระเพาะอาหารและการมีลมในทางเดินอาหาร

นอกจากนี้ ยาธาตุน้ำแดงยังเป็นยาสามัญประจำบ้านที่แทบทุกบ้านซื้อติดไว้ใช้แก้อาการปวดท้อง รวมทั้งยังเป็นยาถวายพระ (สังฆทานยา) ที่ประชาชนทั่วไปนิยมซื้อถวายพระด้วย