เปิด 10 จังหวัดที่มีคนจนมากที่สุดในไทย เผยสาเหตุเกิดจากอะไร

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) ได้เปิดเผยถึงสถานการณ์ความยากจนและความเหลื่อมล้ำของประเทศไทยในปี 2567 โดยพบจำนวนคนจนเพิ่มขึ้นเป็น 3.43 ล้านคน หรือ 4.89% ของประชากรทั้งประเทศ เพิ่มขึ้นจากปี 2566 ที่อยู่ที่ 3.41% โดยในปีนี้ได้ปรับเส้นความยากจนปรับสูงขึ้นมาอยู่ที่ 3,078 บาทต่อคนต่อเดือน จากเดิม 3,043 บาทต่อคนต่อเดือน

 

ครัวเรือนที่อยู่ในภาวะยากจนต้องแบกรับภาระในการดูแลสมาชิกในครัวเรือนในอัตราที่สูงกว่า ครัวเรือนที่ไม่ยากจน โดยในปี 2567 อัตราการพึ่งพิงของครัวเรือนยากจนอยูjที่ร้อยละ 103.69 ในขณะที่ครัวเรือนไม่ยากจนมีอัตราพึ่งพิงร้อยละ 60.06 

ภาระดังกล่าวย่อมส่งผลกระทบต่อศักยภาพของกำลังแรงงานในครัวเรือนยากจน เนื่องจากสมาชิกในวัยแรงงานจำเป็นต้องแบ่งเวลาจากการทำงานเพื่อดูแลเด็กและผู้สูงอายุ ทำให้โอกาสในการสร้างรายได้ลดน้อยลง และอาจส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของครัวเรือนโดยรวม สัดส่วนคนจนมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นตามขนาดของครัวเรือนซึ่งมีความเป็นไปได้ว่า จำนวนสมาชิกในครัวเรือนที่เพิ่มขึ้น

ส่วนใหญ่มิได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมทางเศรษฐกิจ (Economically Inactive) ทำให้รายได้เฉลี่ยต่อคนของ ครัวเรือนลดลง ส่งผลให้ครัวเรือนต้องเผชิญกับความท้าทายในการจัดสรรทรัพยากรเพื่อให้เพียงพอกับความต้องการขั้นพื้นฐานในการบริโภคของสมาชิกในครัวเรือนทุกคน

นอกจากนี้ ประชากรที่มีระดับการศึกษาต่ำ มีปัญหาความยากจนมากที่สุด โดยเฉพาะกลุ่มที่ไม่ได้เรียนหนังสือมีสัดส่วนคนจนสูงถึงร้อยละ 14.21 แต่เมื่อระดับการศึกษาสูงขึ้น สัดส่วนคนจนมีแนวโน้มลดลง โดยกลุ่มที่มีระดับการศึกษาตั้งแต่ระดับมัธยมศึกษา ตอนปลายขึ้นไป มีสัดส่วนคนจนต่ำกว่าร้อยละ 3.00 สะท้อนให้เห็นอย่างชัดเจนว่า ระดับการศึกษาที่สูงขึ้น มีบทบาทสำคัญต่อการลดความยากจน

จังหวัดที่มีสัดส่วนคนจนสูงสุด 10 อันดับแรก เรียงจากมากไปน้อย ได้แก่  

1. แม่ฮ่องสอน  25.69%
2. ยะลา 25.41%
3. ปัตตานี 25.39%
4. นราธิวาส  21.07%
5. อุบลราชธานี  20.34%
6. สระแก้ว 16.00%
7. พัทลุง  15.74%
8. ศรีสะเกษ 14.08%
9. เชียงราย  13.69%
10. ตาก  13.37%

นอกจากนี้หากพิจารณาจาก 10 จังหวัดแรกที่มีสัดส่วนคนจนสูงสุดในปี 2567 จะพบว่า 5 ใน 10 จังหวัด ได้แก่ แม่ฮ่องสอน ยะลา ปัตตานี นราธิวาส และตาก มักติดอยู่ใน 10 อันดับแรกของจังหวัดที่มีสัดส่วนคนจนสูงสุดในปีอื่น ๆ ด้วย กล่าวคือ มีแนวโน้มเผชิญกับปัญหาความยากจนเรื้อรัง

ทั้งนี้ สัดส่วนคนจนมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นตามขนาดของครัวเรือน ในปี 2567 ครัวเรือนขนาดใหญ่มีสัดส่วนคนจนสูงที่สุด (ร้อยละ 11.30) รองลงมาคือครัวเรือนขนาดกลาง ครัวเรือนขนาดเล็ก และครัวเรือนที่มีสมาชิกเพียงคนเดียว ตามลำดับ ซึ่งมีความเป็นไปได้ว่า จำนวนสมาชิกในครัวเรือนที่เพิ่มขึ้นส่วนใหญ่มิได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมทางเศรษฐกิจ (Economically Inactive) ทำให้รายได้เฉลี่ยต่อคนของครัวเรือนลดลง ส่งผลให้ครัวเรือนต้องเผชิญกับความท้าทายในการจัดสรรทรัพยากรเพื่อให้เพียงพอกับความต้องการขั้นพื้นฐานในการบริโภคของสมาชิกในครัวเรือนทุกคน และเพิ่มความเสี่ยงต่อการตกอยู่ในภาวะยากจน