หมอหมู เปิดปมลึก วิเคราะห์พฤติกรรมผู้ประสบภัย ทำไมรัวใส่กู้ภัย

จากดราม่าร้อนกลางวิกฤตน้ำท่วมยังคงเป็นประเด็นที่สังคมวิพากษ์หนัก หลังเกิดเหตุผู้ประสบภัยในพื้นที่ เขต 8 อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ใช้อาวุธปืนยิงขู่และด่าทอทีมกู้ภัยขณะลงพื้นที่ช่วยเหลือ กระทั่งเกิดเสียงวิจารณ์ถึงสาเหตุของพฤติกรรมดังกล่าวว่าเกิดจากอะไรกันแน่ ล่าสุด "หมอหมู" รศ.นพ.วีระศักดิ์ จรัสชัยศรี อาจารย์แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติเวชศาสตร์ มศว. ได้โพสต์วิเคราะห์ผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัว พร้อมแนบคลิปวิดีโออธิบายถึง “มุมมองทางการแพทย์” ที่อาจอธิบายสาเหตุพฤติกรรมของผู้ประสบภัยฃได้มากขึ้น

 

 

 

 

หมอหมู ระบุว่า วิเคราะห์พฤติกรรมผู้ประสบภัยน้ำท่วม ที่ *ใช้ปืนไล่ยิงทีมกู้ภัย* ในมุมมองส่วนตัว พฤติกรรมของผู้ประสบภัยน้ำท่วมที่ *ใช้ปืนไล่ยิงทีมกู้ภัย* ถือว่าผิดปกติอย่างชัดเจน และมักไม่ใช่ “ความตั้งใจร้ายบริสุทธิ์” แต่เป็นผลจากปัจจัยหลายด้านที่ทำให้สมองแปรปรวนในสภาวะวิกฤต โดยทั่วไป สาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุดมีดังนี้ครับ:

1. ภาวะเครียดเฉียบพลัน (Acute Stress Reaction)
น้ำท่วมระดับหนักทำให้สมองอยู่ในโหมด “สู้หรือหนี (fight or flight)” → คนอาจคิดว่า มีผู้บุกรุก มีภัย หรือ “เข้าใจผิดว่าเสียงเจ็ตสกีเป็นอันตราย”
ในสภาวะนี้ สมองส่วนเหตุผล (prefrontal cortex) จะลดการทำงาน สมองส่วนเอาตัวรอด (amygdala) จะคุมพฤติกรรมแทน
ผลคือ: คิดสั้น หวาดระแวง ตอบสนองรุนแรงเกินจริง

2. ภาวะหวาดระแวงชั่วคราวจากความอ่อนล้า / นอนไม่พอ
ผู้ประสบภัยหลายคนไม่ได้กิน ไม่ได้นอน อยู่ในความมืด
ทั้งหมดนี้ทำให้เกิดภาวะสับสนเฉียบพลัน (delirium) อาการเหมือนคนสับสน หลงผิด คิดว่าคนมาช่วยคือ “คนร้าย”

3. ภาวะขาดน้ำ–ขาดเกลือแร่ ทำให้สมองทำงานผิดปกติ
ทำให้เกิดอาการเวียนหัว คิดช้า ฉุนเฉียว ตัดสินใจแย่  → อาจเข้าใจผิดจนตอบสนองด้วยอาวุธ
นี่คือสาเหตุที่พบบ่อยมากในผู้ประสบภัยน้ำท่วมที่โกรธเกรี้ยว ควบคุมอารมณ์ไม่ได้

4. โรคประจำตัวด้านจิตเวชที่กำเริบ
เช่น โรคจิตเภท โรคอารมณ์แปรปรวน หลงผิดจากซึมเศร้ารุนแรง 
วกระตุ้นให้กำเริบได้ และคนรอบข้างอาจไม่รู้ว่าเขามีประวัติเหล่านี้

5. แอลกอฮอล์หรือสารเสพติดค้างระบบ
ในสถานการณ์น้ำท่วม ชาวบ้านบางรายอาจมี ภาวะเพ้อสับสนจากการถอนสุรา (delirium tremens) หรือมีสารเสพติดตกค้าง ทำให้มีอาการประสาทหลอน สับสน → ทำให้ยั้งคิดน้อยลง หวาดระแวงง่ายขึ้น พอเห็นคนไม่คุ้นหน้า ก็อาจคิดว่า “จะมาปล้นบ้านตอนน้ำท่วม”

ในมุมมองส่วนตัว การที่ผู้ประสบภัย “ยิงกู้ภัย” มักไม่ใช่เพราะเกลียดกู้ภัย แต่อาจเพราะ สมองอยู่ในภาวะสับสน–เครียด–หวาดระแวงจนขาดเหตุผล เป็นอาการที่พบได้ในภาวะน้ำท่วมหนัก ภัยพิบัติ หรือช่วงวิกฤตชีวิต

อ้างอิงข้อมูลจาก: Novia, Kristia & Hariyanti, Tita & Yuliatun, Laily. (2020). The Impact of Natural Disaster on Mental Health of Victims Lives: Systematic Review. International Journal of Science and Society. 2. 65-85. 10.54783/ijsoc.v2i3.128.

เรียบเรียงโดย: รศ.นพ.วีระศักดิ์ จรัสชัยศรี #หมอหมูวีระศักดิ์ #ตีแผ่ทุกความจริงด้วยวิทยาศาสตร์

ปล. ข้อมูลทั้งหมดที่ผมนำเสนอมีการอ้างอิงแหล่งที่มาชัดเจนและผมได้พยายามอ้างอิงจากแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ แต่บางครั้งอาจมีการโต้แย้งในข้อมูล ซึ่งเป็นเรื่องปกติในแวดวงวิชาการ ดังนั้นจึงขอเรียนทุกท่านว่า โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่านบทความของผม และควรหาข้อมูลเพื่มเติมเพื่อความถูกต้องอีกครั้ง ด้วยนะครับ

ขอบคุณ หมอหมู วีระศักดิ์