หมอสมอง ยกเคสนักข่าวช่อง8 คำถามเตือนใจ ที่เราทุกคนอาจต้องเผชิญ

เพจ สาระสมองกับ อจ.หมอสุรัตน์ ของ ผศ.นพ.สุรัตน์ ตันประเวช แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านระบบประสาทและสมอง ได้ออกมาให้ความรู้เรื่องเสียชีวิตขณะหลับ หลายคนคงสะเทือนใจกับข่าวการจากไปอย่างกะทันหันของ “คุณณัฐวุฒิ ปงลังกา”  ครับ อจ. ก็ไม่ทราบว่า น้องเป็น อะไร แต่ทราบ เหมือนคนอื่นคือ “นอนหลับ แล้วไม่ฟื้น” น้องเป็นคนมีชื่อเสียงทำงานหนัก มีอาชีพที่ดี ถ่ายทอดข่าวให้คนทั่วไป เป็นช่วงเวลาที่กำลังรุ่ง น่าเสียดาย จากไป ก่อนวัยอันควร ของแสดงความเสียใจแก่ครอบครัว  

จึงนำเรื่องนี้ เตือนใจ เรา เรื่องนี้ไม่ใช่แค่เรื่องของคนใกล้ตัวคนดังเท่านั้นแต่มันคือ “คำถามเตือนใจ” ที่เราทุกคนอาจต้องเผชิญในสักวัน “การเสียชีวิตขณะหลับ… มันเกิดขึ้นได้อย่างไร?”

“มีสัญญาณเตือนล่วงหน้าหรือไม่?”“แล้วเราจะป้องกันได้บ้างหรือเปล่า?”
บทความนี้จะพาไปรู้จักกับปรากฏการณ์ที่เรียกว่า sudden unexpected death during sleep การจากไปอย่างไม่ทันตั้งตัวระหว่างการนอนหลับ เมื่อหัวใจหยุดก่อนเสียงปลุกจะดัง
ในผู้ใหญ่ที่เสียชีวิตอย่างกะทันหันระหว่างหลับสาเหตุอันดับหนึ่งที่พบได้ คือ ภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน (Sudden Cardiac Death) 

การเสียชีวิตแบบนี้มักเกิดจาก:
หัวใจเต้นผิดจังหวะรุนแรง (Ventricular fibrillation)
กล้ามเนื้อหัวใจหนา หรือผิดรูป (Cardiomyopathy)
กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด โดยไม่มีอาการนำ (Silent heart attack)
ข้อมูลจาก American Heart Association ระบุว่า ผู้ป่วยจำนวนมาก “ไม่มีอาการเตือน” และอาจดูเหมือนปกติในวันก่อนหน้า

“The first symptom of heart disease can be sudden death.”
— Dr. Michael McConnell, cardiologist

• เหตุที่ สอง เส้นเลือดสมองที่ไม่มีเตือน 

นี่คืออีกหนึ่งสาเหตุใหญ่ของการหลับแล้วไม่ตื่น คือ โรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลัน (Massive Stroke) โดยเฉพาะในกรณีที่: เส้นเลือดในสมองแตก ขณะนอนหลับ
เกิดลิ่มเลือดอุดตันขนาดใหญ่จนเลือดไปเลี้ยงสมองไม่ทันอาการอาจไม่ทันแสดงให้คนรอบข้างเห็น เพราะเกิดขณะหลับ และผู้ป่วยอาจไม่รู้ตัวเลยว่ามีความเสี่ยงกว่า 14% ของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองเสียชีวิตในขณะหลับ โดยไม่มีอาการนำมาก่อน อายุน้อย stroke ที่เป็น มักจาก เส้นเลือด ผิดปกติ อาจจะแต่กำเนิด เหมือนระเบิดเวลา 
สาเหตุอื่น ได้แก่ เกลือแร่ผิกปกติ ยาหรือสารเสพติด 

• คราวนี้ เราสังเกตตัวเอง อย่างไร 

บางที อาการบางอย่างอาจดูเล็กน้อย… แต่ไม่ควรมองข้ามแม้ภายนอกจะดูสุขภาพดี แต่ร่างกายอาจซ่อน “สัญญาณเตือน” บางอย่างไว้ เช่น:ใจสั่นผิดปกติ โดยเฉพาะตอนนอน
ตื่นกลางดึกบ่อยเพราะหายใจไม่ออก (พวกนี้ OSA จน หัวใจเต้นผิดจังหวะ) เจ็บแน่นหน้าอกตอนนอนเหนื่อยง่ายกว่าปกติ โดยไม่มีสาเหตุ

• เราจะป้องกัน หรืออย่างน้อยก็ “เตรียมตัว” อย่างไร?

แม้ไม่มีใครควบคุมวันสุดท้ายของชีวิตได้ แต่เราทุกคนสามารถ ดูแลตัวเองในวันนี้ เพื่อไม่ให้มันมาถึงเร็วเกินไปตรวจสุขภาพประจำปี โดยเฉพาะเรื่องหัวใจและสมองหากมีอาการผิดปกติ อย่านิ่งนอนใจ คนที่กรนเสียงดัง ควรพบแพทย์เพื่อตรวจ Sleep apnea ลดความเครียด พักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ

อย่าคิดว่าอาการเล็กน้อยเหล่านี้เป็น “เรื่องชั่วคราว”  บางครั้ง… มันอาจเป็น เสียงกระซิบสุดท้ายของร่างกาย ก่อนจะเงียบไปตลอดก็ได้ ชีวิตเราไม่รู้หรอกครับ แข็งแรง ดี ๆ ตายก่อนวัย บางคนเป็นมะเร็ง อยู่ได้นาน เราเข้านอนวันนี้ บอกรักลูก ๆ 

ไม่สามารถรู้ได้ว่า “คืนนี้” จะเป็นคืนธรรมดา หรือคืนสุดท้ายของชีวิตแต่สิ่งที่เราทำได้… คือ นอนอย่างมีสติ และใช้ชีวิตอย่างไม่ประมาทครับ คิดดี ทำดีนะ ก่อนไม่มีโอกาสทำ
ด้วยรัก