เปิดตำนานปาฎิหาริย์ ประวัติเทศกาลสงกรานต์ที่หลายท่านยังไม่รู้ วันนี้จะนำเสนอเรื่องราวและที่มาของวันสำคัญปีใหม่ไทย (มีคลิป)

     เคยสงสัยกันบ้างไหมว่า เมื่อใดที่จะถึงเดือนเมษายน ของทุกปี ญาติโยมหลาย ๆ ท่านก็จะนึกถึงวันสงกรานต์กันทุกท่านจริงไหม และก็จะมีสื่อต่าง ๆ พากันออกข่าวเกี่ยวกับนางสงกรานต์ในแต่ละปีที่จะมาพร้อมกับคำทำนายต่าง ๆ ซึ่งในแต่ละปีก็จะไม่เหมือนกัน แล้วมีญาติโยมคนไหนสงสัยกันบ้างว่าทำไม ต้องมีนางสงกรานต์ ? วันนี้อตมาจะอธิบายถึงที่ไปที่มาของนางสงกรานต์ว่ามีที่ไปที่มาอย่างไร

 

     จริงๆ แล้วถ้าพูดถึงนางสงกรานต์ ก็ต้องพูดถึงการกำเนิดนางสงกรานต์กันก่อน ถึงจะถูกต้อง หากจะกล่าวตามตำราหรือตำนาน ก็ต้องกล่าวถึงท่านท้าวกบิลพรหม ท้าวกบิลพรหม ถ้าจะให้นึกออกง่าย ๆ ก็คือท้าวมหาพรหมบ้านเรานี่แหละ คุณโยม ยกตัวอย่างที่แยกราชประสงค์ นี่และท้าวกบิลพรหมหรือท้าวมหาพรหมที่ เราคนไทยจะรู้จักกันเป็นอย่างดี แล้วนางสงกรานต์กับท้าวกบิลพรหมเกี่ยวข้องเกี่ยวโยงกันยังไง อตมาจะว่าให้ฟังต่อไป นางสงกรานต์ นี่เป็นตำนานความเชื่อนะคุณโยม ที่คนเฒ่าคนแก่เล่าไว้เป็นอุบาย เพื่อให้คนในสมัยอดีตได้รู้ว่า วันสงกรานต์ นี่ก็คือวันที่พระอาทิตย์ยกขึ้นสู่ราศีเมษ ถ้าจะพูดเหมือนหมอดูก็คือ พระอาทิตย์ย้ายลักขณามาสู่ราศีเมษ ซึ่งไทยในอดีตนั้นจะเรียกวันนี้ว่ามันมหาสงกรานต์หรือวันปีใหม่ไทย นั้นแล โดยสมมุติผ่านนางสงกรานต์ทั้ง ๗ นาง ก็จะเท่ากับวันใน ๑ สัปดาห์ ปีไหนก็ตรงกับวันไหน นางสงกรานต์ก็ชื่อตามวันนั้น ๆ เรียงกันไปตามปี ยกตัวอย่างปีนี้วันมหาสงกรานต์ตรงกับวันเสาร์ แรมขึ้น ๑๔ ค่ำ เดือน ๕ ปีจอ นางสงกรานต์ก็จะชื่อ นางมโหธรเทวี เอาหล่ะที่นี่อตมาจะพาคุณโยม ย้อนเวลาไปในอดีตสมัยก่อนพุทธกาล อันมีเรื่องราวเกี่ยวกับท้าวกบิลพรหม เรื่องก็มีอยู่ว่า  ก่อนพุทธกาลมีเศรษฐีอยู่ครอบครัวหนึ่ง  อายุเลยวัยกลางคนก็ยังไร้ทายาทสืบสกุล  ซึ่งทำให้ท่านเศรษฐีทุกข์ใจเป็นอันมาก วันหนึ่ง  ท่านเศรษฐีก็พาข้าทาสบริวารของตนมาที่โคนต้นไทรใหญ่ต้นหนึ่ง  ที่อยู่บนฝั่งแม่น้ำที่อาศัยของนกทั้งหลาย

นางทุงษะเทวี 

นางโคราคะเทวี

นางรากษสเทวี

นางมณฑาเทวี

ท่านเศรษฐีให้บริวารล้างข้าวสารด้วยน้ำสะอาดถึง  7  ครั้ง  แล้วจึงหุงข้าวสารนั้น  เมื่อสุกแล้วยกขึ้นบูชาพระไทร  เทพเหล่านั้นเกิดความสงสาร  จึงขึ้นไปเฝ้าพระอินทร์  ทูลขอบุตรแก่เศรษฐี  พระอินทร์จึงบัญชาให้เทพบุตรองค์หนึ่งชื่อ  "ธรรมบาล" ลงมาเกิดในครรภ์ของภรรยาเศรษฐี  เมื่อครบกำหนดภรรยาเศรษฐีก็คลอดบุตรเป็นชาย  เศรษฐีจึงตั้งชื่อว่า  ธรรมบาลกุมาร เพื่อตอบสนองพระคุณเทพเทวา  เศรษฐีจึงสร้างปราสาทสูง  7  ชั้น  ถวายเทพต้นไทร   เมื่อธรรมบาลกุมารเจริญวัยขึ้น  เป็นเด็กที่มีปัญญาเฉียบแหลม  รอบรู้  และวัยเพียง  7  ขวบก็เรียนจบไตรเพท อตมาจะขอขยายความให้คุณสักนิดหนึ่งว่าตำรับไตรเพท นี่เป็นวิชาอีกแขนงหนึ่งที่คนศาสนาพราหมณ์ต้องศึกษาเล่าเรียนให้จบ ซึ่งวิชาไตรเพทนี้เป็นพระคัมภีร์ไตรเพทที่ตำรับของบรรดาคณาจารย์พราหมณ์ปุโรหิต สมัยโบราณกาลฯ ใช้ในการทำนายทายทัก หรือเรียกแบบชาวบ้านก็คือดูดวงนั่นแล ทั้งนี้ยังมีเทพองค์หนึ่งชื่อ  "ท้าวกบิลพรหม" ได้ยินกิตติศัพท์ทางสติปัญญาอันยอดเยี่ยมของเด็กน้อย  จึงคิดทดลองภูมิปัญญาโดยการเอาชีวิตเป็นเดิมพันจึงถามปัญหา  3  ข้อ  ถ้ากุมารน้อยแก้ปัญหาทั้ง  3  ข้อได้  กบิลพรหมจะตัดศีรษะของตนบูชา  ถ้าธรรมบาลแก้ไม่ได้  ก็จะต้องเสียหัวเพื่อยอมรับความพ่ายแพ้  ปัญหานั้นมีว่า 1. ตอนเช้าราศีคนอยู่แห่งใด 2. ตอนเที่ยงราศีของคนอยู่แห่งใด 3. ตอนค่ำราศีของคนอยู่แห่งใด

 

นางกิริณีเทวี

          เมื่อได้ฟังปัญหาแล้ว  ธรรมบาลไม่อาจทราบคำตอบในทันทีได้  จึงผลัดวันตอบปัญหาไปอีก  7  วัน  ครั้นเวลาล่วงจากนั้นไป  6  วัน ธรรมบาลกุมารก็ยังคิดหาคำตอบปัญหานั้นไม่ได้  จึงหลบออกจากปราสาทหนีเข้าป่า  และไปนอนพักเอาแรงใต้ต้นตาล  ขณะนั้นบนต้นตาลมีนกอินทรีคู่หนึ่งอาศัยอยู่  นางนกถามสามีว่า  "พรุ่งนี้เราจะไปหาอาหารที่ไหน"  นกสามีก็ตอบว่า  "พรุ่งนี้เราไม่ต้องบินไปไกล  เพราะจะได้กินเนื้อธรรมบาลกุมาร  ซึ่งจะถูกท้าวกบิลพรหมตัดหัว  เนื่องจากแก้ปัญหาไม่ได้  นางนกถามว่า "ปัญหานั้นว่าอย่างไร"  นกสามีตอบว่า ปัญหามีอยู่  3  ข้อ  และหมายถึง 

          ข้อหนึ่ง ตอนเช้าราศีของมนุษย์อยู่ที่หน้า คนจึงต้องล้างหน้าทุกๆ เช้า

          ข้อสอง ตอนเที่ยงราศีคนอยู่ที่อก มนุษย์จึงต้องเอาเครื่องหอมประพรมที่อก

          ข้อสาม ตอนค่ำราศีคนอยู่ที่เท้า มนุษย์จึงต้องล้างเท้าก่อนเข้านอน

นางกิมิทาเทวี

ธรรมบาลกุมาร  ได้ยินการไขปัญหาของนกอินทรี  และจำจนขึ้นใจ  ทั้งนี้เพราะธรรมบาลรู้ภาษานก  จึงกลับสู่ปราสาทอันเป็นที่อยู่แห่งตน  รุ่งขึ้นเป็นวันครบกำหนดแก้ปัญหา  ท้าวกบิลพรหมมาฟังคำตอบ  ธรรมบาลกุมารกล่าวแก้ปัญหาตามที่นกอินทรีคุยกันทุกประการ  ท้าวกบิลพรหมจึงเรียก  ธิดาทั้ง  7  ของตน อันเป็นบริจาริกาคือหญิงรับใช้ของพระอินทร์มาพร้อมกั น แล้วบอกว่าตนจะตัดเศียรบูชาธรรมบาลกุมาร  แต่ถ้าเอาศีรษะพ่อวางไว้บนแผ่นดินก็จะลุกไหม้ไปทั้งโลก  ถ้าจะโยนขึ้นไปบนอากาศ  อากาศจะแห้งแล้งฟ้าฝนจะหายไปสิ้น 

นางมโหธรเทวี

ถ้าทิ้งลงไปในมหาสมุท ร น้ำในมหาสมุทรจะแห้งแล้งไปเช่นกัน  จึงสั่งให้นางทั้ง  7  คน  เอาพานมารองรับศีรษะแล้วจึงตัดศีรษะส่งให้นางทุงษธิดาคนโต  นางทุงษจึงเอาพานรับเศียรบิดาไว้แล้วแห่ประทักษิณรอบเขาพระสุเมรุ  60  นาที  แล้วอัญเชิญไปไว้ในมณฑปถ้ำคันธุรลี  เขาไกรลาส  บูชาด้วยเครื่องทิพย์  พระเวสสุกรรมก็เนรมิตโรงประดับด้วยแก้ว  7  ประการ  ชื่อภควดี  ให้เป็นที่ประชุมเทวดา  เทวดาทั้งปวงก็เอาเถาฉมูนวดลงมาล้างในสระอโนดาต  7  ครั้ง  แล้วก็แจกกันเสวยทุก ๆ องค์  ครั้นครบ  365  วัน  โลกสมมุติว่าเป็นหนึ่งปีเป็นสงกรานต์  ธิดา  7  องค์  ของเท้ากบิลพรหมก็ผลัดเวรกันมาเชิญพระเศียรของพระบิดาออกแห่ประทักษิณรอบเขาพระสุเมรุทุกปี  แล้วจึงกลับไปเทวโลก ทั้งหมดทั้งมวลก็คือที่มาของการกำเนิดนางสงกรานต์

บทความโดย : พระอาจารย์อนุพงษ์  ธนปาโล  วัดนครอินทร์

ขอบคุณภาพประกอบจาก กระทรวงวัฒนธรรม