ตามรอยออเจ้าการะเกด!!  เปิดที่มาคำยอดฮิต "ไปเวจไหม"  กับวิถีการขับถ่ายของไฮโซสมัยอยุธยา อ่านแล้วได้ความรู้มาก!! (มีคลิป) 

กำลังมาแรงกับกระแสละครบุพเพสสันนิวาส ทางช่อง 3 ที่แม้เพิ่งออกอากาศไปเพียง 2 ตอน แต่กลับฮิตไปทั่วบ้านทั่วเมือง ด้วยความสวยและตลกของแม่หญิงการะเกด และความหล่อเหลาของคุณพี่หมื่น จนทำให้แฟนๆละครตั้งตารอคืนวันพุธ-พฤหัสบดีกันเลยทีเดียว

 

พจนานุกรมราชบัณฑิตยสถานให้ความหมายของคำว่า 'เวจ' ไว้ว่า [เว็ด, เว็ดจะ-] น. ที่ถ่ายอุจจาระ. (ป. วจฺจ) ลูกคำของ “เวจ, เวจ-” คือ เวจกุฎี เวจมรรค ซึ่งเวจกุฎี มีความหมายว่า ที่ถ่ายอุจจาระ, ส้วม เช่นกัน ขณะที่ เวจมรรค แปลว่า ท วารหนัก บางทีก็เรียก วัจมรรค

    ในหนังสือจดหมายเหตุลาลูแบร์ จดหมายเหตุพงศาวดารที่กล่าวถึงราชอาณาจักรสยามในปลายรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พ.ศ. 2230 โดยซีมง เดอ ลา ลูแบร์ อัครราชทูตของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งฝรั่งเศส ซึ่งเข้ามาทูลพระราชสาส์น ณ ประเทศสยาม ได้อธิบายความของ 'เวจ' ไว้ว่า

    "ห้องถ่ายทุกข์หนักเบาสมัยกรุงศรีอยุธยา ลักษณะเป็นส้วมหลุมนั่งยองๆ มีไม้หรือหินพาดรองไม่ให้หลุมถล่ม มักใช้กันเฉพาะคนในสังคมชั้นสูง"

    นอกจากนี้ยังมีข้อมูลของนิตยสารศิลปวัฒนธรรม ฉบับเดือนกันยายน 2548 โดย สมใจ นิ่มเล็ก (ราชบัณฑิต) ได้อธิบายไว้ว่า การขับถ่ายของชาวสวนในอดีตที่เป็นแบบธรรมชาติ ไม่มีวิธีการและอุปกรณ์สมัยใหม่เข้ามาเกี่ยวข้องสถานที่ขับถ่ายที่เลิกจากการถ่ายลงน้ำแล้ว จะเรียกสถานที่ขับถ่ายว่าเวจ ซึ่งเป็นคำโบราณ ถ้าเป็นสถานที่ขับถ่ายของพระสงฆ์นอกจากเรียกว่าถานแล้วยังเรียกว่าเวจกุฎีอีกด้วย

    การขับถ่ายหลังจากการถ่ายลงน้ำ หรือถ่ายใส่กาบปูเลที่ทำจากกาบหมากแล้วจึงทิ้งน้ำ ซึ่งจะเป็นการถ่ายในเวลากลางคืน ส่วนกลางวันจะถ่ายเวจที่อยู่กลางสวนซึ่งอยู่ห่างจากบ้านพอสมควร ดังนั้นจึงจำเป็นต้องมีเวจเล็กๆ สำหรับเด็กๆ อยู่ใกล้บ้านด้วย 

 

 

 

 

ที่มา : พจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน