น้ำตาท่วมแผ่นดิน!! เผยที่มา "พระยานมาศสามลำคาน" ที่ใช้อันเชิญพระบรมศพ พ่อหลวงรัชกาลที่ ๙ ในวันงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ (ชมคลิป) !!

 

              ใกล้เข้ามาแล้วสำหรับพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ ในหลวงรัชกาลที่ ๙ หลายคนเคยได้ยินชื่อ "พระยานมาศสามลำคาน" ใช้เพื่ออัญเชิญพระโกศพระบรมศพพระมหากษัตริย์ โดยกระบวนพยุหยาตราสี่สายจากพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทในพระบรมมหาราชวัง ไปประดิษฐานบนพระมหาพิชัยราชรถที่จอดเทียบรออยู่ใกล้พลับพลายกตรงสี่แยกบริเวณหน้าวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เมื่อพระมหาพิชัยราชรถเชิญพระโกศพระบรมศพไปถึงพระเมรุมาศแล้ว ก็จะใช้พระยานมาศสามลำคานนี้อัญเชิญพระโกศพระบรมศพจากพระมหาพิชัยราชรถเวียนรอบพระเมรุมาศ ณ ท้องสนามหลวง อีกครั้งหนึ่ง วันนี้เราจะพาไปรู้จักกับ "พระยานมาศสามลำคาน" ว่ามีที่มาที่ไปอย่างไรและมีความสำคัญอย่างไรในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ ในหลวง รัชกาลที่ ๙ 

               สำหรับพระยานมาศสามลำคาน เป็นคานหามขนาดใหญ่ กลางตั้งแท่นทำด้วยไม้สลักปิดทองประดับกระจกสี มีพนักโดยรอบ ๓ ด้าน และมีคานหาม ๓ คาน จึงเรียกว่า พระยานมาศสามลำคาน ลักษณะเป็นแท่นซ้อนลด ๔ ชั้น ย่อมุมไม้สิบสอง ชั้นบนสุดทำเป็นแผงราชวัตรจำหลักลายประดับกระจกกั้น เว้นช่องที่ส่วนหน้าและส่วนหลัง และมีมุขยื่นออกมา ฐานชั้นที่ ๓ ประดับรูปครุฑแกะสลักโดยรอบ ๓๘ ตัว ชั้นที่ ๔ ประดับเทพนม ๒๖ องค์ ตัวแท่นยานมาศตั้งยึดติดกับลำคานทั้ง ๓ บนยานมีแผ่นไม้ขนาดใหญ่รูปแปดเหลี่ยมพร้อมขอเกี่ยว ๔ ตัว ติดไว้ พื้นไม้ด้านบนทาสีแดง รอบข้างสลักลายปิดทอง เป็นที่สำหรับตั้งพระโกศให้มั่นคง คานทั้ง ๓ เป็นไม้กลึงกลมทาสีแดง สร้างจากไม้เนื้อแข็งจำนวนสามลำ ปลายสลักเป็นหัวเม็ดปิดทองประดับกระจกสี ใช้พนักงานหาม ๖๐ คน เวลาหามจริงใช้คน ๒ ผลัด พระยานมาศสามลำคานองค์แรกสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เพื่อใช้อัญเชิญพระโกศพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เป็นครั้งแรก

 

นอกจากนี้  พระยานมาศสามลำคาน ได้เคยนำออกใช้ใน งานพระบรมศพ ดังนี้

๑. งานพระบรมศพ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ
๒. งานพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล พ.ศ. ๒๔๙๓
๓. งานพระบรมศพ สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า
๔. งานพระบรมศพ สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินีในรัชกาลที่ ๗ พ.ศ. ๒๕๒๘
๕. งานพระบรมศพ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี พ.ศ. ๒๕๓๙
๖. งานพระศพ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ พ.ศ. ๒๕๕๑
๗. งานพระศพ สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี พ.ศ. ๒๕๕๕

          สำหรับพระยานมาศสามลำคานถูกเก็บรักษา ณ โรงราชรถ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร ภายใต้การดูแลของกรมศิลปากร ซึ่งมีการบูรณะซ่อมแซมเมื่อจำเป็นต้องใช้เท่านั้น และจะเชิญออกมาใช้อีกครั้งในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลที่ ๙ ในวันที่ ๒๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ ตามโบราณราชประเพณีกล่าวว่า ประตูทางออกของโรงราชรถจะปิดตายเอาไว้ มีประตูเล็กๆ สำหรับคนเดินเข้าออกเท่านั้น เมื่อจะนำราชรถออกก็จะต้องพังกำแพงทิ้งค่ะ (อยากให้ปิดไม่ต้องใช้งาน เพราะถ้าเปิดประตูก็หมายถึงการสูญเสียของแผ่นดินไทย)

 

 

 

ที่มาจาก : https://th.wikipedia.org/wiki/พระยานมาศสามลำคาน

              http://www.bloggang.com

ขอบคุณคลิปจาก : Youtube ดร.บุญทริกา เอี่ยมคงศรี  ที่มาจาก : กระทรวงวัฒนธรรม โดยกรมศิลปากร (https://www.youtube.com/watch?v=iHQgKH7yse4)