"ไม่อยากให้ใครรู้ว่าคนขี้เมาเคยเป็นอาจารย์" เรื่องเล่าสุดซึ้งจากพระสุเมโธ เมื่อได้คำสอนล้ำค่าจากหลวงพ่อชาดึงสติ บุญคุณคนแม้น้อยนิดก็อย่าลืม!

 

พระอาจารย์สมหมายของท่านสุเมโธ
หลังจากท่านสุเมโธเดินทางมาประเทศไทย ได้บวชเป็นสามเณร ณ วัดศรีสะเกษ จังหวัดหนองคาย โดยมีท่านเจ้าคุณพระราชปรีชาญาณมุนี เจ้าคณะจังหวัดหนองคาย เมตตารับเป็นพระอุปัชฌาย์ให้ มีคุณหญิงบัวศรี ณ หนองคาย เป็นเจ้าภาพ บวชเมื่อปี ๒๕๐๙ 
พระอุปัชฌาย์ส่งสามเณรสุเมโธไปอยู่วัดเนินพระเนาว์ ซึ่งเปิดโอกาสให้ผู้มาปฏิบัติด้วยตนเอง ไม่มีครูบาอาจารย์ชี้แนะ
หลังจากสามเณรสุเมโธปฏิบัติกรรมฐานแบบเข้าห้องอยู่คนเดียว ๑ ปี ก็เริ่มตระหนักว่า
“การปฏิบัติด้วยตัวเองและศึกษาจากหนังสืออริยสัจ ๔ เพียงเล่มเดียวเสมือนเป็นอาจารย์ในการปฏิบัตินั้น อาจเป็นสิ่งที่ยากเกินไปสำหรับผู้เริ่มปฏิบัติใหม่
เราจึงเริ่มคิดที่จะแสวงหาครูบาอาจารย์ที่จะคอยเป็นครูชี้แนะแนวทางการปฏิบัติที่ถูกต้อง และสามารถที่จะสอนธรรมวินัยแก่เราได้ เรารู้จักนิสัยของตัวเราเองดี เราเป็นคนที่ชอบทำตามใจตนเองมาก ชอบเชื่อความคิดความเห็นของตนเองอยู่เสมอ และไม่ต้องการตกอยู่ภายใต้อำนาจของใคร เราพิจารณาเห็นแล้วว่านิสัยเหล่านี้จะเป็นอุปสรรคต่อการเจริญในธรรมวินัยทั้งตอนนี้และในภายภาคหน้า
 

ถ้าบวชเป็นพระต้องเป็นพระที่ดี ไม่ใช่บวชเฉยๆเพื่อจะได้อยู่เมืองไทย เราอยากฝึกให้เป็นคนที่อ่อนน้อมถ่อมตน ถ้าบวชเป็นพระก็อยากหาอาจารย์ที่สามารถอบรมสั่งสอนและติเตียนเราได้ ไม่อยากเป็นชาวอเมริกันคนหนึ่งที่ทำตามใจตัวเองเช่นเคยอย่างนี้ เมื่อพิจารณาแล้วก็เห็นว่าเป็นอุปสรรคมากที่เรามีอุปนิสัยชอบทำตามอารมณ์ทำตามความคิดความเห็นของตนตลอด
ถ้าไม่มีอาจารย์ เราคงจะแก้นิสัยนี้ไม่ได้ นิสัยที่ไม่ยอมทำตามคำสั่งของใคร เราไม่มีอุบายที่สามารถสอนตนเอง เพราะการอยู่แบบเข้าห้องกรรมฐาน ไม่มีข้อวัตรปฏิบัติที่จะฝึกตนเองให้อยู่ในธรรมวินัย”
ในขณะนั้นสามเณรสุเมโธตั้งใจจะเดินทางไปเวียงจันทน์เพื่อไปหา พระอาจารย์มหาปาน พระวิปัสสนาชื่อดังของลาวในขณะนั้น แต่กลับมีพระธุดงค์ชื่อพระสมหมายมาขอพำนักที่วัดเนินพระเนาว์ ซึ่งมีกริยาน่าเลื่อมใส และพูดภาษาอังกฤษได้ มาจากอุบล
เมื่อได้สนทนากัน พระสมหมายได้เล่าว่า ท่านบวชได้ ๔ พรรษา ธุดงค์มาเพื่อร่วมงานศพยายที่หนองคาย เมื่อสอบถามถึงครูบาอาจารย์ของพระสมหมาย
พระสมหมายตอบว่า ครูบาอาจารย์ที่ท่านศึกษาด้วย คือ หลวงพ่อชา วัดหนองป่าพง
ยามที่พระสมหมายปรารภถึงหลวงพ่อชา จะเต็มไปด้วยความเคารพเลื่อมใส ยกย่อง นอบน้อม ท่านกล่าวว่าหลวงพ่อชาเป็นศิษย์หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต ปฏิบัติเคร่งครัดในพระธรรมวินัยและมีวัตรปฏิปทาที่งดงาม สามารถอบรมได้ทั้งพระเณรและฆราวาส
สามเณรสุเมโธจึงติดตามพระสมหมายไปอุบล เพื่อกราบหลวงพ่อชา ฝากตัวเป็นศิษย์
เมื่อมาอยู่วัดหนองป่าพง ด้วยความที่พระสมหมายเป็นพระที่เคร่งวินัยมาก แต่ก็เป็นไปในลักษณะยึดมั่นถือมั่น ท่านจึงเป็นพระที่ขี้บ่น เพราะคอยเพ่งโทษผู้อื่นเรื่องพระวินัยเสมอ จนพระสุเมโธรำคาญเพราะทำอะไรก็ไม่ได้ ผิดไปหมด แต่ทุกครั้งหลวงพ่อชาก็ตอบปัญหาและแก้ข้อสงสัยเรื่องพระวินัยให้แก่พระสุเมโธได้ทุกครั้ง
ต่อมาพระสมหมายลาสิกขาบทไป เมื่อท่านสละชีวิตพรหมจรรย์ของพระภิกษุแล้ว ชีวิตก็ผกผันไปในทางตรงกันข้ามอย่างสิ้นเชิง จากผู้ที่เคยเคร่งในพระวินัย กลายเป็นขี้เหล้าเมายา
พระสุเมโธรู้สึกผิดหวังและรังเกียจทิดสมหมาย ไม่ต้องการได้ยินแม้กระทั่งชื่อของทิด ไม่อยากให้ใครรู้ว่าทิดสมหมายเป็นคนพาท่านมาวัดหนองป่าพง เพราะความประพฤติของทิดสมหมายช่างน่าอับอายยิ่งนัก จนหลวงพ่อชาต้องออกมาเตือนสติพระสุเมโธให้รู้จักกตัญญูต่อบุคคลที่เคยมีบุญคุณ แม้การกระทำบางอย่างของทิดสมหมายอาจไม่ถูกใจพระสุเมโธ แต่เขาก็มีบุญคุณต่อพระสุเมโธ
หลวงพ่อชาสอนพระสุเมโธว่า
“นี่สุเมโธ เวลาเห็นสมหมายต้องเรียกว่า “อาจารย์” ทุกครั้ง ต้องเรียกว่า “อาจารย์สมหมาย” ต้องแสดงความกตัญญูต่อสมหมาย เพราะสมหมายเป็นผู้ที่พาสุเมโธมาพบหลวงพ่อ ถ้าไม่มีสมหมาย สุเมโธก็ไม่ได้มาวัดหนองป่าพง”
คำสอนของหลวงพ่อชาทำให้พระสุเมโธเปลี่ยนทัศนคติต่อทิดสมหมายและส่งผลต่อจิตใจของท่านอย่างมาก ท่านเกิดความสำนึกในบุญคุณของทิดสมหมาย ความเกลียดชังที่เคยมีก็มลายหายไป ยามใดที่ท่านเห็นทิดสมหมาย ท่านจะเรียก “อาจารย์สมหมาย” ทุกครั้ง
แม้เมื่อพระสุเมโธได้เดินทางไปตั้งวัดที่ประเทศอังกฤษแล้ว ทุกครั้งที่กลับมาประเทศไทย ท่านจะหาโอกาสแวะไปเยี่ยมโยมอาจารย์สมหมายพร้อมมีของฝากติดมาให้เป็นประจำ

ต่อมาทิดสมหมายติดสุราเรื้อรังถึงขั้นสติฟั่นเฟือน ไร้ญาติขาดมิตร กลายเป็นคนเร่ร่อนในตัวเมืองอุบลราชธานี ในที่สุด ได้ท่านเจ้าคุณที่วัดป่าใหญ่เกิดความสงสารเพราะเคยสนิทสนมกันดีเมื่อครั้งเป็นพระ ได้สร้างกระต็อบให้อยู่ด้านหลังวัด พอหลบแดดหลบฝน อาศัยข้าวก้นบาตรประทังชีวิต และเก็บขยะขายเลี้ยงตัวเองไปวันๆ แต่ตอนนั้นทิดสมหมายเริ่มเลอะเลือนมากแล้ว
เมื่อพระสุเมโธซึ่งในเวลานั้นได้กลายเป็นพระอาจารย์สุเมโธที่มีผู้นับถือมากมายทั้งคนไทยและต่างชาติไปแล้ว กลับจากต่างประเทศครั้งใด ก็จะเข้าไปเยี่ยมในกระต็อบพร้อมของฝากจากต่างประเทศ และที่น่าสังเกตุคือ เมื่อใดที่ท่านเรียกทิดสมหมายว่า “อาจารย์” เขาจะรู้สึกดีและฟื้นคืนสติสัมปัชชัญญะ พูดคุยรู้เรื่อง แต่เพราะพิษสุราเรื้อรังถึงขั้นรุนแรง ทิดสมหมายจึงไม่สามารถประคองสติให้ต่อเนื่องได้
เช้าวันหนึ่งทิดสมหมายตื่นขึ้นและเดินออกไปขอเศษอาหารในตลาดสด ขณะที่เดินข้ามถนน ก็ถูกรถเมล์ชนเสียชีวิต ทางวัดป่าใหญ่ได้จัดพิธีศพให้ทิดสมหมาย พระอาจารย์สุเมโธทราบข่าวการเสียชีวิตของทิดสมหมายขณะอยู่ต่างประเทศ จึงไม่ได้เดินทางมาร่วมงานศพ ภายหลังเมื่อท่านมีโอกาสกลับไทย ก็ได้ไปเยี่ยมที่เก็บอัฐิเพื่อระลึกบุญคุณของโยมอาจารย์สมหมาย
“เมื่ออาจารย์สมหมายเสียชีวิตแล้ว หลวงพ่อชาแนะนำให้เราอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลจากการปฏิบัติของเราให้อาจารย์สมหมาย เราก็ยังทำอยู่จนถึงทุกวันนี้ เรายังจำได้ถึงความดีที่อาจารย์สมหมายเคยทำ เราก็ปฏิบัติด้วย ผลในการปฏิบัติดีก็อุทิศให้อาจารย์สมหมายที่เสียไปแล้ว
เพราะอาจารย์สมหมายพาเรามาพบหลวงพ่อชา จึงทำให้มีพระสุเมโธในปัจจุบันนี้ เป็นพระสุเมโธ ไม่ใช่นายโรเบิร์ต
อาจารย์สมหมายจึงมีบุญคุณกับเรา มีคุณต่อพระพุทธศาสนา
ส่วนอาจารย์สมหมายจะสึกไปติดเหล้า นั่นเป็นเรื่องของท่าน แต่เป็นหน้าที่ของพระสุเมโธที่ควรแสดงความกตัญญูกตเวทีอย่างนี้ มันได้ผลมาก เพราะหลวงพ่อชาท่านแนะนำให้เราเปลี่ยนความคิดความเห็นต่อทิดสมหมายใหม่ เราก็เห็นว่าเรามีอารมณ์รังเกียจต่อทิดสมหมาย เราจึงมีความทุกข์
เรากำลังหลงอารมณ์ของตัวเอง เพราะจริงๆ ทิดสมหมายไม่ได้เป็นผู้สร้างอารมณ์ที่รังเกียจขึ้นมา เราต่างหากที่สร้างขึ้นมาเอง แล้วก็ยึดถืออารมณ์นั้นจนเป็นทุกข์ ”
เรื่องและภาพ เรียบเรียงจากหนังสือธรรมปรากฏ ประวัติพระราชสุเมธาจารย์ หลวงพ่อสุเมโธ สาขาวัดหนองป่าพง
ภาพและเนื้อหาจากเพจสาขาวัดหนองป่าพง
ที่มา FB เพจพระอรหันต์สายหลวงปู่มั่น