โบราณสถาน...สุดอัศจรรย์ !!! "ปราสาทพนมรุ้ง" กับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ ที่ยากจะหาคำตอบ !!!

อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ที่ตั้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์

ประวัติและความสำคัญ
กรมศิลปากรได้ดำเนินการสำรวจปราสาทพนมรุ้งและประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานของชาติในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๕๒ ตอนที่ ๗๕ วันที่ ๙ มีนาคม ๒๔๗๘ หลังจากนั้น ระหว่าง พ.ศ.๒๕๑๔ – ๒๕๓๐ จึงริเริ่มบูรณะด้วยวิธีการประกอบคืนสภาพ (Anastylosis) คือ การนำชิ้นส่วนต่างๆ ของตัวปราสาทประกอบเข้าด้วยกันตามหลักวิชาการและนำกลับเข้าสู่ตำแหน่งเดิม
ปราสาทพนมรุ้งเป็นศาสนสถานในศาสนาฮินดูลัทธิไศวนิกาย สร้างเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ ๑๕ – ๑๘ลักษณะสถาปัตยกรรมเป็นแบบเขมรโบราณ ประกอบด้วยบันไดทางขึ้นพลับพลาเปลื้องเครื่อง ทางดำเนิน สะพานนาคช่วงที่ ๑ บันไดขึ้นปราสาท สะพานนาคช่วงที่ ๒ ลานปราสาทและระเบียงชั้นนอก ซุ้มประตูและระเบียงชั้นใน สะพานนาคช่วงที่ ๓ ปราสาทประธาน ปรางค์น้อย ปรางค์อิฐ ๒ หลัง บรรณาลัย ๒ บริเวณเชิงเขาพนมรุ้งยังมีบาราย (สระน้ำประจำศาสนสถาน) ขนาดใหญ่ คือ หนองบัวราย

นอกจากนี้ บริเวณใกล้ปราสาทพนมรุ้ง ยังปรากฏโบราณสถานสำคัญในวัฒนธรรมเขมรโบราณ อาทิ กุฎีฤษีหนองบัวราย (อโรคยศาลา) เป็นศาสนสถานประจำอโรคยศาลา สร้างด้วยศิลาแลงเป็นวัสดุหลัก กำหนดอายุในราวพุทธศตวรรษที่ ๑๘ ในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ ปราสาทบ้านบุ (ธรรมศาลา) เป็นศาสนสถานประจำธรรมศาลา หรือที่พักคนเดินทาง สร้างด้วยศิลาแลงเป็นวัสดุหลัก กำหนดอายุในราวพุทธศตวรรษที่ ๑๘ ในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ กุฏิฤาษีโคกเมือง (อโรคยศาลา) เป็นศาสนสถานประจำอโรคยศาลา สร้างด้วยศิลาแลงเป็นวัสดุหลัก กำหนดอายุในราวพุทธศตวรรษที่ ๑๘ ในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ ปราสาทเมืองต่ำ ประกอบด้วย กำแพงแก้ว สระน้ำ ๔ สระที่อยู่ประจำมุมของปราสาท ระเบียงคด บรรณาลัย และปราสาทอิฐ ๕ หลังบนฐานเดียวกัน บารายเมืองต่ำ (สระน้ำประจำปราสาทเมืองต่ำ) 

ในแต่ละปีจะมีปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่น่าสนใจบริเวณปราสาทประธานของปราสาทพนมรุ้ง คือ การที่พระอาทิตย์ขึ้นส่องแสงลอด ๑๕ ช่องประตูของปราสาทประธานอยู่ในแนวเดียวกัน ระหว่างวันที่ ๓ – ๕ เมษายน และวันที่ ๘ – ๑๐ กันยายน ของทุกปี และการที่พระอาทิตย์ตกส่องแสงลอด ๑๕ ช่องประตูของปราสาทประธานอยู่ในแนวเดียวกัน ระหว่างวันที่ ๕ – ๗ มีนาคม และวันที่ ๕ – ๗ ตุลาคม ของทุกปี 
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดอุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง เมื่อวันที่ ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๓๑

ภาพประกอบ : ปราสาทพนมรุ้ง สร้างขึ้นบนภูเขาไฟที่ดับสนิทแล้ว เป็นปราสาทที่มีความสำคัญและสวยงามมากที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทย Prasat Phanom Rung, one of the most significant and beautiful prasat in Thailand, located on extinct volcano, Buriram Province.

อ้างอิงข้อมูลจาก - กลุ่มเผยแพร่ฯ กรมศิลปากร