นิ้วกลม กลั่นข้อความบาดหัวใจคนไทย ร่ายเรียงหัวข้อ "ทำไมไม่เคยได้ยินคำขอโทษจากผู้นำ"

นิ้วกลม นักเขียนชื่อดัง ได้ออกมาโพสต์ข้อความ โดยมีเนื้อหาดังนี้ 

"ทำไมนักการเมืองเกาหลีใต้จึงแสดงความรับผิดชอบด้วยการขอโทษกับสาธารณะและลาออกกันอยู่บ่อยๆ" ผมตั้งคำถามด้วยความใคร่รู้กับ 'ซง ย็อง กิล' ส.ส.ฝั่งรัฐบาล เมื่อครั้งเดินทางไปทำรายการพื้นที่ชีวิตที่เกาหลีใต้

แน่นอนว่าไม่ใช่ทุกคนที่จะแสดงความรับผิดชอบเมื่อทำผิด บางคนก็ใช่ว่าจะยอมเอ่ยคำขอโทษ แต่ดูเหมือนวัฒนธรรมการเมืองของเกาหลีใต้และญี่ปุ่นจะมีสิ่งเหล่านี้ให้เห็นมากกว่าบางประเทศที่ผู้มีอำนาจแทบไม่เคยเอ่ยคำขอโทษหรือแสดงความรับผิดชอบเมื่อกระทำผิด

 

ผมเคยได้ยินคนพูดถึง 'คุณธรรมแบบขงจื๊อ' ที่ทำให้คนเกาหลีหน้าบาง ทนความอับอายไม่ได้จนต้องแสดงความรับผิด ซึ่งเป็นเหตุผล 'ภายใน' จิตใจ แต่ท่าน ส.ส.กลับตอบให้เห็นถึงเหตุผล 'ภายนอก'

"พอประเทศเปลี่ยนเป็นประชาธิปไตยประชาชนก็มีเสรีภาพ ถ้าสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทำเรื่องไม่ดีหรืออะไรที่ไม่สามารถให้อภัยได้ก็จะลาออก และจะไม่ลงเลือกตั้งอีก ถ้าทำอะไรผิดกฎหมายก็จะถูกตรวจสอบตามระบบ check and balance ซึ่งค่อนข้างมีประสิทธิภาพ"

กลับกลายเป็นว่ามิใช่เหตุผลเพียง 'จิตสำนึก' เท่านั้นที่รู้สึกผิดบาปจนต้องขอโทษและลาออก แต่เป็นเพราะอำนาจของประชาชนที่สามารถกดดันให้ 'อับอาย' เกินกว่าจะทู่ซี้ต่อไป รวมถึงปัจจัยสำคัญอีกประการคือระบบกฎหมายที่เป็นธรรม ลงโทษคนผิดไม่ว่าจะเป็นใครก็สำคัญต่อการรับผิดของผู้นำต่างๆ

แน่นอนว่าเกาหลีใต้เองก็มีปัญหาเรื่องคอร์รัปชั่น การใช้อำนาจในทางที่ผิด โยงใยระหว่างผู้มีอำนาจกับกลุ่มธุรกิจที่เราต่างทราบกันดี แต่สิ่งที่น่าสนใจคือ ประเทศนี้ก็ค่อยๆ สร้างวัฒนธรรมการแสดงความรับผิดชอบเมื่อทำผิดให้แข็งแรงขึ้นเรื่อยๆ ผ่านกระบวนการทางการเมือง โดยมีองค์ประกอบสำคัญสองส่วนคือเสรีภาพของประชาชนกับกฎหมายที่เป็นธรรม

หากสังคมใดที่เกิดเหตุผิดพลาดขึ้นคราใดหันซ้ายหันขวาก็ไม่มีใครเลยที่แสดงความรับผิดชอบ กระทั่งกล่าวขอโทษกับประชาชนก็น่าตั้งคำถามเหมือนกันว่า หากไม่สามารถคาดหวังกับ 'คุณธรรมในใจ' ของผู้มีหน้าที่รับผิดชอบได้ สังคมนั้นขาด 'สิ่งสำคัญ' ใดไปหรือไม่ที่จะมากำกับบรรดาผู้นำผู้บริหารทั้งหลายให้รู้สึกละอายต่อความผิดของตน ไม่ปัดซ้ายปัดขวาหรือโบ้ยทางนู้ทางนี้ไปเสียทุกครั้ง ลอยตัวเหนือความผิดพลาด และใช้ชีวิตต่อไปราวกับไม่มีอะไรเกิดขึ้น ทั้งที่ข้อผิดพลาดที่เกิดจากการบริหารงานของท่านๆ นั้นส่งผลกระทบต่อคนจำนวนมหาศาล

 

สังคมที่เกิดข้อผิดพลาดแต่ไม่เคยมีคนผิด ไม่เคยมีคนขอโทษ ไม่เคยมีการแสดงความรับผิดชอบ ขาดสิ่งใดไปหรือ?

เราอาจคาดหวัง 'จิตสำนึก' ไม่ได้ แล้วอำนาจที่แท้จริงของประชาชนผ่านเสรีภาพรวมถึงกฎหมายที่ลงโทษผู้กระทำผิดอย่างเท่าเทียมล่ะ เราพอจะคาดหวังได้ไหม

หรือถ้าระดับ VIP ในแบบผู้นำก็อาจ 'ยกเว้น' กันได้

แบบนั้นก็ไม่แปลกที่เราจะไม่ได้ยินคำขอโทษจากบรรดาผู้นำไปอีกนาน