หมอหมู ตอบชัด บริจาคโลหิตบ่อย เสี่ยงมะเร็งเม็ดเลือดจริงหรือไม่

การบริจาคโลหิตบ่อยครั้ง เพิ่มเสี่ยงมะเร็งเม็ดเลือดจริงหรือไม่ ล่าสุด "หมอหมูวีระศักดิ์" รศ.นพ.วีระศักดิ์ จรัสชัยศรี ได้ออกมาโพสต์ข้อความระบุว่า

เมื่อเราอายุมากขึ้น เซลล์ต้นกำเนิดที่สร้างเม็ดเลือดจะเกิดการกลายพันธุ์ขึ้นตามธรรมชาติ ซึ่งเป็นกระบวนการที่เรียกว่า Clonal haematopoiesis การกลายพันธุ์บางส่วนอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคต่างๆ เช่น โรคมะเร็งเม็ดเลือด อย่างไรก็ตาม การศึกษาใหม่ของสถาบันฟรานซิส คริก (Francis Crick Institute) ได้ระบุว่า ‘การบริจาคโลหิตบ่อยครั้งไม่ได้เพิ่มความเสี่ยงของการเกิดโรคมะเร็งเม็ดเลือด’

ทุกครั้งที่มีการบริจาคเลือด ร่างกายจะเริ่มกระบวนการทดแทนเซลล์เม็ดเลือดที่สูญเสียไปอย่างรวดเร็ว โดยกระตุ้นให้ไขกระดูกสร้างเซลล์เม็ดเลือดใหม่ กระบวนการสร้างใหม่ตามธรรมชาตินี้อาจช่วยให้เซลล์เม็ดเลือดแข็งแรงและยืดหยุ่นมากขึ้นในระยะยาว

เป็นเวลาหลายปีที่นักวิทยาศาสตร์ได้คาดเดาเกี่ยวกับความเชื่อมโยงที่เป็นไปได้ระหว่างการบริจาคเลือดกับสุขภาพของหลอดเลือดและหัวใจ ปัจจัยสำคัญประการหนึ่งของโรคหัวใจคือความหนืดของเลือด เมื่อเลือดมีความหนืดมากเกินไป เลือดจะไหลเวียนได้น้อยลง ทำให้มีความเสี่ยงต่อการแข็งตัวของเลือด ความดันโลหิตสูง และโรคหลอดเลือดสมอง การบริจาคเลือดเป็นประจำจะช่วยลดความหนืดของเลือด ทำให้หัวใจสูบฉีดเลือดได้ง่ายขึ้นและลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนทางหลอดเลือดและหัวใจ

นอกจากนี้ ยังมีหลักฐานเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ว่าการบริจาคโลหิตอาจช่วยควบคุมระดับธาตุเหล็กในร่างกาย ซึ่งเป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับโรคหัวใจ แม้ว่าธาตุเหล็กจะมีความจำเป็นต่อการขนส่งออกซิเจนในเลือด แต่การสะสมธาตุเหล็กมากเกินไปอาจเกี่ยวข้องกับภาวะเครียดออกซิเดชั่น (oxidative stress) และการอักเสบ ซึ่งทั้ง 2 อย่างนี้ล้วนส่งผลต่อโรคหัวใจ การที่ผู้บริจาคหลั่งธาตุเหล็กออกมาผ่านการบริจาคอาจช่วยลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนที่เกี่ยวข้องกับธาตุเหล็กเหล่านี้ได้

ปัจจุบันหลายงานวิจัยยืนยันว่าการบริจาคโลหิตมีประโยชน์ แต่ยังไม่มีการวัดผลที่ชัดเจน ซึ่งหากในอนาคตมีงานวิจัยที่มีการวัดผลที่ชัดเจนเป็นรูปธรรม ก็อาจเป็นแรงจูงใจให้ผู้บริจาคมีส่วนร่วมมากขึ้น ซึ่ง ณ ขณะนี้ เหตุผลในการบริจาคโลหิตของคนเกือบทั้งหมดคือ การช่วยชีวิตผู้อื่น ครับ

อ้างอิงข้อมูลจาก: Karpova D. Clonal hematopoiesis in frequent whole blood donors. Hematology Am Soc Hematol Educ Program. 2023 Dec 8;2023(1):299-304. doi: 10.1182/hematology.2023000483. PMID: 38066913; PMCID: PMC10727091.
เรียบเรียงโดย: รศ.นพ.วีระศักดิ์ จรัสชัยศรี #หมอหมูวีระศักดิ์ #ตีแผ่ทุกความจริงด้วยวิทยาศาสตร์