เปิดที่มา "ปราสาทตาควาย" โบราณสถานขอมพันปีบนเทือกเขาพนมดงรัก

ปราสาทตาควาย เมื่อพูดถึงโบราณสถานสมัยขอม หลายคนอาจนึกถึงปราสาทหินพิมาย หรือปราสาทเขาพระวิหาร แต่น้อยคนนักจะรู้จัก "ปราสาทตาควาย" มรดกทางประวัติศาสตร์ที่ตั้งอยู่บนสันเขาพนมดงรัก ชายแดนไทย-กัมพูชา ปราสาทแห่งนี้ไม่ได้เป็นเพียงกองหินโบราณ แต่เป็นดั่งหมุดหมายทางประวัติศาสตร์ที่ยืนหยัดอย่างเข้มแข็งมานับพันปี

 

ความเป็นมาเริ่มต้นได้อย่างไร?

ยุคสมัยการสร้าง: ปราสาทตาควายถูกสร้างขึ้นในยุคที่อาณาจักรขอมกำลังรุ่งเรือง โดยคาดการณ์ว่าอยู่ในช่วง พุทธศตวรรษที่ 16 - 17 (ประมาณ 1,000 กว่าปีมาแล้ว) นักประวัติศาสตร์บางส่วนคาดว่าอาจสร้างในช่วงปลายสมัยนครวัด ต่อต้นสมัยบายน ระหว่างรัชกาลพระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 ถึงพระเจ้าชัยวรมันที่ 7

วัตถุประสงค์: ถูกสร้างขึ้นเพื่อเป็น ศาสนสถานในศาสนาฮินดู เพื่ออุทิศถวายแด่เทพเจ้าสูงสุด ก่อนที่จะมีการดัดแปลงให้เข้ากับความเชื่อทางพุทธศาสนาในภายหลัง

ลักษณะ: เป็นปราสาทหินศิลาแลง ลักษณะเป็นปรางค์ประธานองค์เดียว แม้จะเหลือเพียงส่วนที่ก่อขึ้นรูปแต่ก็ยังคงสภาพค่อนข้างสมบูรณ์อยู่มาก

 

ที่มาของชื่อ "ตาควาย"

ชื่อ "ตาควาย" เชื่อกันว่ามาจาก ชื่อของผู้ดูแลสถานที่ในอดีต หรือตามตำนานท้องถิ่นที่เล่าว่าพื้นที่รอบ ๆ เคยมีฝูงควายอาศัยอยู่มาก จึงถูกเรียกติดปากมาจนถึงปัจจุบัน

ปัจจุบันปราสาทตาควายอยู่ในพื้นที่ไหน?

 

ปราสาทตาควายตั้งอยู่บน สันเขาพนมดงรัก ในพื้นที่:

 

ที่ตั้งชัดเจน: บ้านไทยนิยมพัฒนา หมู่ 17 ตำบลบักได อำเภอพนมดงรัก จังหวัดสุรินทร์

 

สถานะทางกฎหมาย: กรมศิลปากรของประเทศไทยได้ขึ้นทะเบียนและดูแลโบราณสถานแห่งนี้มาเป็นเวลานานแล้ว

 

ข้อสังเกตสำคัญ: เนื่องจากที่ตั้งอยู่บริเวณชายแดนไทย-กัมพูชา ทำให้ปราสาทตาควายเป็นพื้นที่ที่มีความสำคัญทางยุทธศาสตร์และเคยเป็นที่พิพาทพรมแดนระหว่างสองประเทศ แต่ในปัจจุบันอยู่ในเขตการดูแลของประเทศไทย

 

ปราสาทนี้ตั้งอยู่บนทิวเขาพนมดงรัก ตรงชายแดนไทย-กัมพูชา ซึ่งอยู่ทางตะวันตกของเมืองสำโรง 57 กิโลเมตร และอยู่ห่างจากปราสาทตาเมือนธม 13 กิโลเมตร นักท่องเที่ยวสามารถเดินทางไปเมืองสำโรงผ่านทางหลวงหมายเลข 56 และถนนคอนกรีตบนภูเขาที่มีเส้นทางไปยังโบราณสถาน

 

ชาวกัมพูชาอ้างสิทธิ์ว่าปราสาทนี้ตั้งอยู่ในเขตหมู่บ้านแฌร์สลับ (Chher Slap) คุ้มโคกขปัวส์ (Kouk Khpos) สรุกบันเตียอ็อมปึล (Banteay Ampil) จังหวัดอุดรมีชัย ส่วนฝั่งไทยตั้งอยู่ในอำเภอพนมดงรัก จังหวัดสุรินทร์ การเป็นเจ้าของปราสาทอยู่ในกรณีพิพาทชายแดนไทย–กัมพูชา เคยมีการโจมตีของทหารใกล้ปราสาทใน ค.ศ. 2008 ถึง 2011 และล่าสุดในปี ค.ศ. 2025 เกิดการสู้รบระหว่างไทยกับกัมพูชา ทำให้พื้นที่บางส่วนของปราสาทเสียหาย โดยเป็นการทำลายจากอาวุธของทางฝ่ายกัมพูชา

 

ปราสาทตาควาย เป็นของไทย 100 %

ทหารไทยปักธงชาติ "ปราสาทตาควาย" จ.สุรินทร์

ภาพนาทีที่ทหารไทยปักธงชาติไทย บริเวณปราสาทตาควาย หลังจากเข้ายึดพื้นที่ตัวปราสาทตาควายได้สำเร็จ ท่ามกลางเสียงยิงปะทะกันดังสนั่น

ขณะที่ทหารไทยพากันส่งเสียงร้องด้วยความดีใจ หลังจากเชิญธงชาติไทยขึ้นสู่ยอดเสาได้สำเร็จ ก่อนจะพร้อมใจกันร้องเพลงชาติไทย

 

ชาวบ้านดีใจทหารไทยยึดปราสาทตาควายสำเร็จ จ.สุรินทร์

ส่วนชาวบ้านอำเภอพนมดงรัก หลังทราบข่าวว่าทหารยึดปราสาทตาควายสำเร็จ ต่างรู้สึกดีใจ พร้อมทั้งบอกว่า ขอให้การอพยพครั้งนี้ เป็นครั้งสุดท้าย ต่อไปชาวบ้านชายแดนจะได้ทำมาหากินอย่างสบายใจ

ขณะที่ ชรบ.ประจำหมู่บ้าน ก็ได้หาจังหวะมาหว่านแหหาวัตถุดิบไปประกอบอาหารในช่วงค่ำนี้ เพื่อเสริมแรงกายในการตรวจตราเหตุต่าง ๆ เพราะประเมินไว้ว่าคำนี้อาจจะมีการปะทะกันอย่างรุนแรง โดยเฉพาะกัมพูชาที่จะโจมตีอาวุธหนักเข้ามาในพื้นที่ และถือเป็นอีกหนึ่งคืน ที่จะตอบโต้กัน