"ภาพที่มีงูออกมา!!" ปริศนาธรรมเซ็น "จงดูให้ทั่วก่อน จงดูเป็นพิเศษ จ้องดูที่ภาพ" อัจฉริยภาพในท่านพุทธทาสภิกขุ ภาพเดียวตีความหมายได้สุดล้ำลึก

ภาพปริศนาธรรมแห่งเซ็นชุดนี้เกิดจากที่ ศิลปินชื่อเชอร์แมน อีมานูเอล ได้ศึกษาพุทธศาสนาแล้ว รู้สึกศรัทธา จึงทำให้เขาอยากที่จะเผยแผ่ธรรมะด้วยการวาดรูป แล้วพิมพ์แจก โดยท่านอาจารย์พุทธทาสนำมาจัดแสดงที่โรวมหรสพทางวิญญาณ จำนวน ๑๔ ภาพ มีภาพหนึ่งที่ท่านอาจารย์พุทธทาสทรงอธิบายได้อย่างเข้าใจจนแทบถึงแก่นแท้ และสอนสังคมในทุกยุคสมัยได้ดี นั่นก็คือ ภาพปริศนาธรรมเซ็น “ภาพอยู่ในปากงู”หรือ “อยู่ให้เหมือนลิ้นงูอยู่ในปากงู” ดังนี้

ภาพปริศนาธรรมเซ็น “ภาพอยู่ในปากงู”หรือ “อยู่ให้เหมือนลิ้นงูอยู่ในปากงู”
ท่านจงดูให้ทั่วก่อน จงดูเป็นพิเศษ จ้องดูที่ภาพลูกตา ในลูกตามีคนพนมมืออยู่ หมายความว่าคนนี้มันรู้จักใช้ประโยชน์แก่ลูกตา
แล้วก็ดูให้ดีเป็นพิเศษตรงที่คนที่นั่งอยู่ในปากงู บนดอกบัว แล้วก็ไม่ถูกเขี้ยวงู, แล้วที่มุมขวาข้างล่างนั้น มีภาพคนนั่นน่ะ เป็นภาพศิลปินผู้นี้ที่เรียกกันว่าเชอแมน
อ้าวทีนี้ก็ดูเรื่องราวต่อไปว่า ถ้ามีลูกตาก็ควรจะมองเห็น, มีลูกตาชนิดที่มองเห็นความเป็นจริงในโลก จนสามารถอยู่ในโลกอย่างไม่ถูกต้องกับพิษของโลก หรือเขี้ยวของโลก
โลกเต็มไปด้วยเขี้ยวที่มีพิษร้าย คือสิ่งที่จะทำให้เกิดความทุกข์นั้นมีได้มากมายหลายอย่าง และเพิ่มขึ้น ๆ จนแทบว่าจะกระดิกตัวไม่ได้ ถ้ากระดิกตัวไม่เป็นก็จะถูกกับเขี้ยวงูทันทีในโลกนี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในโลกปัจจุบันที่เจริญด้วยวัตถุซึ่งเป็นเหยื่อของกิเลส

ขอให้นึกถึงการที่นั่งอยู่ในปากงู เหมือนลิ้นงูไม่ถูกกับเขี้ยวงู ลิ้นงูก็อยู่ในระหว่างเขี้ยวงูนั่นเอง ไม่เคยถูกกับเขี้ยวงู ทำตนเหมือนกับว่าลิ้นงูอยู่ในปากงู คือมีชีวิตอยู่ในโลกนี้อย่างไม่กระทบกระทั่งกับอันตรายใด ๆ ในสมัยนี้ โดยเฉพาะแล้วมันก็มีมากเหลือเกิน เพราะว่าการผลิตหรือความก้าวหน้าแห่งการผลิต ผลิตแต่สิ่งที่จะเอามายึดมั่นถือมั่นให้เป็นตัวกู ของกู แล้วมันก็กัดเอา
เกิดความรู้สึกว่าตัวกูของกูที่ไหน มันก็กัดที่นั่น เกิดเมื่อใดมันก็กัดเมื่อนั้น มากน้อยเท่าไรมันก็มากน้อยเท่านั้น ดังนั้น คนในโลกจึงเป็นโลกประสาทมากขึ้นทุกที แล้วเป็นบ้ากันมากยิ่งขึ้นทุกที แล้วก็ตายหรือต้องตายกันมากยิ่งขึ้นทุกที เพราะว่านั่งไม่ดีไม่เหมือนกับว่าลิ้นงูในปากงู

ขอให้ทุกท่านที่เผอิญมาเกิดในโลกนี้ ในยุคนี้ ซึ่งเต็มไปด้วยเขี้ยวของโลกอย่างทีกล่าวมาแล้ว คือว่า รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธรรมารมณ์ใด ๆ ในโลก ที่ไปแตะต้อง ไปหลงรักหลงเกลียดเข้า มันก็กัดเอาทันที มีพิษร้ายตรงที่มันกัดหัวใจ งูมันกัดที่แข้งที่ขา ที่นิ้วมือนิ้วเท้า มันก็ไม่เท่าไร แต่ถ้าเขี้ยวของโลก “ไอ้งูยักษ์ตัวนี้” ซึ่งเป็นเรื่องของกิเลส ของความทุกข์นี้มันกัดเหลือประมาณ ขอให้ทุกคนรู้จักป้องกันตนให้ยิ่งขึ้น ๆ ในโลกแห่งยุคที่เจริญไปด้วยเขี้ยวของโลก

พระธรรมโกศาจารย์ (เงื่อม อินฺทปญฺโญ)ได้ละสังขารอย่างสงบ ณ สวนโมกขพลาราม เมื่อวันที่ 8 กรกฎาคม พ.ศ. พุทธศักราช 2536 สิริรวมอายุ 87 ปี 67 พรรษา คงเหลือไว้แต่ผลงานที่ทรงคุณค่าแทนตัวท่านให้อนุชนคนรุ่นหลังได้สืบสานปณิธานของท่านรับมรดกความเป็น "พุทธทาส" เพื่อพุทธทาสจะได้ไม่ตายไปจากพระพุทธศาสนา

อ้างอิงข้อมูลจาก - หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ