ภัยเงียบมาแรง เชื้อดื้อยา ขึ้นแท่นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ

สถานการณ์ เชื้อดื้อยาในประเทศไทย กำลังกลายเป็นประเด็นที่ถูกพูดถึงอย่างกว้างขวาง หลังผลการประเมินล่าสุดเผยตัวเลข ผู้เสียชีวิตมากกว่า 38,000 รายต่อปี ซึ่งเป็นจำนวนที่สูงกว่าอุบัติเหตุบนท้องถนนถึงหลายเท่า สะท้อนว่าปัญหานี้ไม่ได้เป็นเรื่องไกลตัวอีกต่อไป แต่กำลังคืบคลานเข้ามาในชีวิตประจำวันของประชาชนแทบทุกกลุ่ม

ผู้เชี่ยวชาญระบุว่า การเพิ่มขึ้นของเชื้อดื้อยาเกิดจากหลายปัจจัย แต่ พฤติกรรมใช้ยาปฏิชีวนะผิดวิธี เป็นสาเหตุสำคัญที่สุด ไม่ว่าจะเป็น

-   การใช้ยาปฏิชีวนะเมื่อไม่จำเป็น เช่น กินยาฆ่าเชื้อเวลาเป็นหวัด

-   การหยุดยาทันทีที่อาการดีขึ้น ทำให้เชื้อไม่ถูกกำจัดหมด

-   การซื้อยามาทานเองจากร้านขายยาที่ไม่ได้รับคำแนะนำที่ถูกต้อง

-   การใช้ยาที่แรงเกินจำเป็น ซึ่งเร่งให้เชื้อพัฒนาเกราะป้องกันเร็วขึ้น

ปัญหานี้ยิ่งทำให้การรักษาโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลซับซ้อนมากขึ้น เพราะการใช้ยาปฏิชีวนะที่เคยได้ผลในอดีตเริ่มไม่สามารถจัดการเชื้อบางชนิดได้อีกต่อไป ทำให้ต้องใช้ยาเฉพาะทางที่ราคาแพงขึ้น เสี่ยงสูงขึ้น และมีผลข้างเคียงรุนแรงกว่าเดิม

ภาครัฐกำลังเดินหน้าแผนปฏิบัติการระดับชาติว่าด้วยการจัดการเชื้อดื้อยา พ.ศ. 2566–2570 โดยเน้นให้ความรู้ประชาชน ควบคุมการขายยา และสนับสนุนโรงพยาบาลให้บริหารจัดการการใช้ยาอย่างเหมาะสม (Antimicrobial Stewardship Program: ASP)

 

วงการแพทย์ย้ำว่า การลดปัญหาเชื้อดื้อยาทำได้จริง หากทุกคนเริ่มต้นจากเรื่องง่ายๆ เช่น

-   ใช้ยาปฏิชีวนะตามคำแนะนำเท่านั้น

-   ไม่แบ่งยาให้ผู้อื่น

-   ไม่ซื้อยาฆ่าเชื้อกินเอง

-   ป้องกันการติดเชื้อ เช่น ล้างมือ ฉีดวัคซีน

ปัญหาเชื้อดื้อยาอาจเป็นภัยเงียบ แต่ส่งผลกระทบรุนแรงถึงชีวิต หากไม่หยุดตั้งแต่ตอนนี้ ประเทศไทยอาจเข้าสู่ยุคที่ “โรคติดเชื้อรักษาไม่หาย” ซึ่งจะกระทบทั้งระบบสาธารณสุขและเศรษฐกิจในระยะยาว

 

แหล่งที่มาอ้างอิง

ข้อมูลจากรายงานสถานการณ์เชื้อดื้อยาระดับประเทศ (National AMR Report)

แผนยุทธศาสตร์การจัดการเชื้อดื้อยา พ.ศ. 2566–2570

ศูนย์ประสานงานการดื้อยาต้านจุลชีพประเทศไทย