ชุดไทย มรดกโลกที่ควรภาคภูมิ จากราชสำนักสู่เวที UNESCO

ชุดไทยพระราชนิยม ประเทศไทยได้ดำเนินการเสนอ “ชุดไทย” เพื่อขึ้นทะเบียนเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ (Intangible Cultural Heritage) ต่อองค์การยูเนสโก (UNESCO) โดยคาดว่าจะเข้าสู่กระบวนการพิจารณาในปี พ.ศ. 2569

 

กำเนิดแห่งความสง่างาม "ชุดไทยพระราชนิยม"

ชุดไทยประจำชาติเกิดจากพระวิสัยทัศน์อันยาวไกลของ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

 

จุดเริ่มต้น ในปี 2503 เมื่อตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จฯ เยือนต่างประเทศ ทรงตระหนักว่าคนไทยยังไม่มีเครื่องแต่งกายประจำชาติที่เป็นแบบแผนสากล

 

การสร้างสรรค์เอกลักษณ์ จึงมีพระราชดำริให้ศึกษาและค้นคว้าเครื่องแต่งกายของสตรีในราชสำนักสยามโบราณ จากยุคทวารวดีจนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ เพื่อนำมา ประยุกต์และสร้างสรรค์ ให้เป็นเอกลักษณ์ของชาติ

 

สู่ 8 รูปแบบอมตะ จากการค้นคว้าและดัดแปลงแก้ไขอย่างประณีต จนได้ "ชุดไทยพระราชนิยม" ขึ้นถึง 8 แบบหลัก โดยพระราชทานชื่อตามพระที่นั่งและพระตำหนัก เพื่อให้เลือกใช้ในวาระและโอกาสที่แตกต่างกัน

 

8 ชุดไทยพระราชนิยม ความงามที่มีเรื่องราว

ชุดไทยทั้ง 8 แบบ ถูกออกแบบมาอย่างพิถีพิถันเพื่อบ่งบอกถึงสถานะ โอกาส และพิธีการที่ใช้ ดังนี้

 

1. ชุดไทยเรือนต้น: สำหรับโอกาสลำลอง งานที่ไม่เป็นพิธีการ ลักษณะเสื้อคนละท่อนกับซิ่น แขนสามส่วน คอกลมตื้น
2. ชุดไทยจิตรลดา: สำหรับพิธีกลางวัน งานกึ่งทางการ เสื้อแขนยาว ผ่าอก คอกลมมีขอบตั้งน้อยๆ
3. ชุดไทยอมรินทร์: สำหรับงานพิธีตอนค่ำ ไม่คาดเข็มขัด ใช้ผ้ายกไหมมีทองแกม
4. ชุดไทยดุสิต: สำหรับงานราตรีสโมสร/ฉลองสมรส เสื้อคอกว้าง ไม่มีแขน เข้ารูป ปักลายไทย ใช้กับซิ่นหน้านางมีชายพก
5. ชุดไทยบรมพิมาน: สำหรับงานพระราชพิธีและงานพิธีกลางคืนเต็มยศ ชุดติดกัน ซิ่นมีจีบยกข้างหน้า/ชายพก คาดเข็มขัด
6. ชุดไทยจักรี: สำหรับพิธีเต็มยศ/งานราตรี ห่มสไบ เปิดบ่าข้างหนึ่ง นุ่งซิ่นจีบยกข้างหน้า/ชายพก คาดเข็มขัด
7. ชุดไทยศิวาลัย: สำหรับโอกาสพิเศษที่แต่งเต็มยศ ชุดติดกัน ห่มผ้าปักลายไทยทับ
8. ชุดไทยจักรพรรดิ: สำหรับงานเต็มยศ นุ่งซิ่นยกทั้งตัว ห่มแพรจีนทับชั้นแรกและห่มผ้าปักทับอีกชั้น

 

 

พระอัจฉริยภาพเหนือกาลเวลา

 

ต้นแบบผู้นำ: สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงใช้ชุดไทยพระราชนิยมอย่างต่อเนื่องทั้งในและต่างประเทศ

 

การเผยแพร่ระดับโลก: ในการเสด็จฯ เยือนต่างประเทศปี 2503 ทรงโปรดเกล้าฯ ให้ มร.ปิแอร์ บัลแมง ดีไซเนอร์ชื่อดัง นำผ้าไหมไทยไปตัดเย็บฉลองพระองค์

 

ผลลัพธ์: นี่คือ กุศโลบายอันชาญฉลาด ที่ทำให้ ผ้าไหมไทยและชุดไทย ขจรขจายไปทั่วโลก ในฐานะงานศิลป์ทรงคุณค่า ที่ทั้งสง่างามและเป็นการเจริญสัมพันธไมตรีอย่างสมพระเกียรติ

 

ขอเชิญชวนคนไทยร่วมภาคภูมิใจและสืบสานมรดกอันล้ำค่านี้ไปด้วยกัน