งานวิจัยเตือน! ดูคลิปสั้นมากเกินไป อาจทำให้สมองเสื่อม

ในยุคที่แพลตฟอร์มวิดีโอสั้นเติบโตอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็น TikTok, YouTube Shorts หรือ Reels ผู้คนจำนวนมากเริ่มใช้เวลาบนหน้าจอนานขึ้นอย่างก้าวกระโดด โดยเฉพาะวัยรุ่นและคนวัยทำงานตอนต้น ที่มีสถิติการรับชมเฉลี่ยสูงถึง 6.5 ชั่วโมงต่อวัน ถือเป็นตัวเลขที่สูงจนหลายฝ่ายเริ่มกังวลถึงผลกระทบต่อสุขภาพสมองในระยะยาว

งานวิจัยจาก สมาคมจิตวิทยาแห่งสหรัฐฯ (APA) ระบุว่า การดูวิดีโอสั้นที่มีการตัดต่อเร็วและเน้นการกระตุ้นสมองอย่างรุนแรง จะทำให้สมองปรับตัวให้คุ้นชินกับความเร็วในการรับข้อมูลมากเกินไป เมื่อสมองทำงานในโหมดนี้เป็นเวลานาน ย่อมเสี่ยงเกิดภาวะที่เรียกว่า “Brain Rot” หรือภาวะสมองล้าและเสื่อมประสิทธิภาพจากการกระตุ้นมากเกินจำเป็น

ผลกระทบของภาวะนี้พบได้ชัดในหลายด้าน เช่น ความสามารถในการคิดเชิงลึกที่ลดลง เพราะสมองไม่สามารถประมวลผลข้อมูลที่ซับซ้อนได้เหมือนเดิม อีกทั้งยังเกิดภาวะสมาธิสั้น ทำงานต่อเนื่องได้น้อยลง รวมถึงระบบความจำระยะสั้นที่เริ่มถดถอย เนื่องจากสมองถูกฝึกให้รับเร็วลืมเร็วจากคอนเทนต์สั้นเหล่านี้

 

นักจิตวิทยายังเตือนว่า การรับชมคอนเทนต์คุณภาพต่ำต่อเนื่องเป็นเวลานาน อาจทำให้สมองเกิดความเครียดและเหนื่อยล้าแบบเรื้อรัง จนส่งผลต่ออารมณ์และการตัดสินใจในชีวิตประจำวัน เพราะสมองไม่สามารถกลับสู่โหมดการทำงานที่สมดุลตามธรรมชาติได้ทัน

อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญย้ำว่าภาวะดังกล่าวสามารถป้องกันได้ด้วยพฤติกรรมง่าย ๆ เช่น การเลือกชมคอนเทนต์เชิงคุณภาพ จำกัดเวลาใช้งานโซเชียลไม่ให้ยาวเกินไป รวมถึงการพักสมองระหว่างวัน เช่น เดินเล่น อ่านหนังสือ หรือทำกิจกรรมที่ช่วยให้สมองทำงานแบบช้าและลึกมากขึ้น

ท้ายที่สุด ผู้เชี่ยวชาญฝากเตือนว่า แม้ความบันเทิงแบบวิดีโอสั้นจะตอบโจทย์ยุคดิจิทัล แต่การใช้งานโดยไม่รู้ลิมิตอาจทำให้สมองเสื่อมประสิทธิภาพโดยไม่รู้ตัว จึงจำเป็นต้องใส่ใจพฤติกรรมการเสพสื่อในชีวิตประจำวันมากขึ้นกว่าเดิม

 

แหล่งที่มาอ้างอิง

American Psychological Association (APA) – รายงานด้านพฤติกรรมการใช้สื่อและผลกระทบต่อความรู้ความเข้าใจ

Pew Research Center – สถิติการใช้งานแพลตฟอร์มวิดีโอสั้นในกลุ่มวัยรุ่น

งานวิจัยด้าน Cognitive Overload และ Digital Media Consumption จากวารสารด้านจิตวิทยาสมัยใหม่