หมอเตือน 6 ผักไทย กินสดบ่อย ๆ ต้องระวัง เสี่ยงเวียนหัว ลำไส้พัง

วันที่ 7 ธ.ค. 2568 นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราช นครราชสีมา ได้ให้ความรู้ด้านสุขภาพ ผ่านทางเพจเฟซบุ๊ก หมอเจด เผย รวมผักไทย ที่มักชอบกินสด แต่เสี่ยงลำไส้พัง โดยระบุว่า หลายคนคิดว่าผักพื้นบ้านกินสดคู่กับน้ำพริกคือของดี ปลอดภัย เพราะไม่ได้ผ่านการแปรรูป 

 

แต่จริง ๆ แล้วผักบางชนิดมี "พิษธรรมชาติ–สารต้านอาหาร–เชื้อโรคสะสม" ที่ทำให้ท้องเสีย เวียนหัว หรือทำให้ลำไส้อักเสบได้แบบไม่ทันตั้งตัว ยิ่งถ้ากินเป็นประจำโดยไม่ลวกให้สุก ความเสี่ยงยิ่งสูงขึ้น วันนี้ผมรวมผักไทยยอดฮิตที่คนชอบกินสด แต่ควรระวังเป็นพิเศษ พร้อมอธิบายให้เข้าใจง่าย ๆ ครับ

1. ถั่วฝักยาวสด — เชื้อโรคสูงกว่าที่คิด เสี่ยงท้องเสียเฉียบพลัน
ถั่วฝักยาว มักปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรียจากดิน–น้ำที่ใช้เพาะปลูก ยิ่งวางทิ้งไว้นานในอุณหภูมิห้อง เชื้อจะเพิ่มเร็ว และทำให้ปวดท้อง–ท้องเสีย–ถ่ายเหลวได้ทันทีเมื่อกินสด นอกจากนี้ผิวถั่วมีร่องลึกที่ล้างยาก ทำให้เชื้อโรคเกาะอยู่มากกว่าที่เห็นตาเปล่า ควรลวกน้ำเดือด 30–60 วินาที ลดเชื้อได้เกือบทั้งหมด แถมยังช่วยให้ย่อยง่ายขึ้นโดยไม่เสียความกรอบ

2. ชะอมสด — ระคายคอ แน่นท้อง เพราะสารระเหยตามธรรมชาติ
ชะอมดิบ มีกลิ่นฉุนเพราะมีสารระเหยที่อาจระคายคอ ทำให้ไอ คอแห้ง หรือแน่นท้องได้ โดยเฉพาะในคนที่เป็นกรดไหลย้อน–ลำไส้แปรปรวน นอกจากนี้ใบชะอมดิบย่อยยาก ทำให้เกิดแก๊สในลำไส้มากขึ้น ถ้ากินบ่อยอาจทำให้แน่นท้องจุกเสียดได้ง่าย แนะนำให้ย่าง ลวก หรือทอดไข่พอสุก จะลดสารระเหยลงชัดเจน ย่อยดีขึ้น และไม่ทำให้ลำไส้ระคายเคือง

3. ใบฟักทอง ยอดฟักทองสด — สารต้านโภชนาการสูง ทำให้ดูดซึมแร่ธาตุได้น้อยลง
ใบฟักทองดิบ มีสารไฟเตตและออกซาเลต ที่ไปขัดขวางการดูดซึมแร่ธาตุ เช่น เหล็ก แคลเซียม สังกะสี หากกินดิบเป็นประจำอาจทำให้เหนื่อยง่าย โลหิตจาง หรือระบบขับถ่ายมีปัญหาเพราะย่อยยาก นอกจากนี้เส้นใยในใบฟักทองดิบยังแข็ง ทำให้ท้องอืดได้ง่าย การลวก หรือนึ่งเพียงไม่กี่นาทีช่วยลดสารต้านโภชนาการลงมาก ทำให้ดูดซึมสารอาหารได้ดีขึ้น และลดอาการแน่นท้อง

4. ดอกแคสด — ขมจัด กระตุ้นลำไส้ ทำให้อืดแน่นได้ง่าย
ดอกแคดิบ มีสารขมเข้มข้นที่อาจระคายเคืองกระเพาะ หรือลำไส้ ทำให้แน่นท้อง คลื่นไส้ หรือขับถ่ายผิดปกติ โดยเฉพาะคนที่กระเพาะไวหรือแพ้ง่าย นอกจากนี้ดอกแคยังมียางตามธรรมชาติที่ทำให้ย่อยช้ากว่าเดิม การลวกให้สุกช่วยลดความขมลงมาก ทำให้ทานง่าย ย่อยง่าย และยังคงวิตามินเอไฟเบอร์ในปริมาณดีต่อสุขภาพลำไส้

5. ผักกระโดน — ซาโปนินสูง กินดิบมากเสี่ยงเวียนหัว คลื่นไส้
ผักกระโดนดิบ มีสารซาโปนินซึ่งเป็นสารที่ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ เวียนหัว ท้องเสียได้ถ้ากินมากเกินไป แม้เป็นผักพื้นบ้านยอดนิยมกินสดกับน้ำพริก แต่หากล้างไม่ดีหรือกินดิบเป็นประจำ ร่างกายจะรับภาระจากสารนี้มากขึ้น ยิ่งคนที่ลำไส้อ่อนแอจะมีอาการไวกว่า การลวกให้สุกช่วยลดระดับซาโปนินลงได้เยอะ ทำให้ปลอดภัยและให้ไฟเบอร์ดีเหมือนเดิม

6. มันสำปะหลัง — เสี่ยงพิษไซยาไนด์ ห้ามกินดิบเด็ดขาด

มันสำปะหลังดิบ มีสารไกลโคไซด์ที่เปลี่ยนเป็นไซยาไนด์ในร่างกาย ทำให้มึนงง อาเจียน หายใจลำบาก หรือเป็นพิษรุนแรงได้ในเวลาไม่กี่นาที แม้ปริมาณน้อยก็อันตราย โดยเฉพาะเด็ก ผู้สูงอายุ หรือคนตับอ่อนแอ ต้องต้มในน้ำเดือดนานจนสุกทั่วถึงเพื่อทำลายพิษ ห้ามกินสดทุกกรณี เพราะความร้อนเท่านั้นที่ลดพิษไซยาไนด์ได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุด

ผักพื้นบ้านกินสดอร่อยก็จริง แต่หลายชนิดมีพิษธรรมชาติ เชื้อโรค หรือสารต้านโภชนาการที่ทำให้ลำไส้อักเสบ ท้องเสีย เวียนหัว หรือดูดซึมสารอาหารได้น้อยลง โดยเฉพาะถั่วฝักยาว ชะอม ใบฟักทอง ดอกแค ผักกระโดน และมันสำปะหลังที่อันตรายเมื่อกินดิบ หากอยากกินให้ปลอดภัย แนะนำลวก–นึ่ง–ผัดเบา ๆ ก่อนทุกครั้ง จะช่วยลดพิษ เชื้อโรค และทำให้ร่างกายดูดซึมสารอาหารได้ดีขึ้นมาก

 

ขอบคุณ FB : หมอเจด